سکته مغزی یا حمله ایسکمی گذرا (TIA)

برخی از افراد اینگونه گزارش می‌دهند که در طول یا بعد از سکته مغزی یا حمله ایسکمی گذرا، در یک طرف صورت خود گزگز یا سوزن سوزن شدن را احساس می‌کنند. 

اگر سوزن سوزن شدن صورت با چنین علائمی همراه باشد، نیاز به مراقبت‌های فوری پزشک دارد که این موارد به شرح زیر است:

• سردرد شدید و غیرطبیعی
• بی حسی، افتادگی یا فلج صورت
• گفتار نامفهوم یا مشکل در صحبت کردن
• مشکلات بینایی ناگهانی
• عدم هماهنگی
• ضعف
• از دست دادن حافظه

سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا هر دو وضعیت اورژانسی هستند که نیاز به بررسی و درمان از سوی متخصص درد دارد.

فیبرومیالژیا

سوزن سوزن شدن صورت یکی از علائم رایج فیبرومیالژیاست، در واقع وضعیتی که با درد و خستگی مشخص می‌شود.

سایر علائم این بیماری شامل مشکلات شناختی، سردرد و تغییرات رفتاری است. داروها می‌تواند به تسکین درد و بهبود خواب کمک کند.

راهکارهای درمانی دیگر مانند فیزیوتراپی، مشاوره و برخی درمان‌های جایگزین به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک می‌کند.

دلایل احتمالی دیگر

سوزن سوزن شدن صورت می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. به‌طور مثال برخی از افراد بر این باورند که استرس، قرار گرفتن در معرض هوای سرد، سابقه جراحی صورت، خستگی و پرتودرمانی می‌تواند باعث ایجاد این علائم شود.

چه زمانی باید به متخصص درد مراجعه کرد

اگر سوزن سوزن شدن صورت آزاردهنده باشد یا زندگی روزمره شما را مختل کند، باید برای بررسی و درمان به فوق تخصص درد مراجعه کنید.

پزشک چندین آزمایش برای تشخیص این عارضه برای بیمار در نظر می‌گیرد تا علت اصلی سوزن سوزن شدن صورت را تشخیص دهد.

به این نکته توجه داشته باشید که اگر فکر می‌کنید که دچار سکته مغزی یا واکنش آلرژیک شده‌اید، فورا برای درمان اقدام کنید؛ چراکه این موارد می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشند.

نحوه تشخیص

گاهی پزشک با توجه به معاینات فیزیکی که انجام می‌دهد متوجه علت بیماری می‌شود. برای کمک به تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای که منجر به سوزن سوزن شدن صورت می‌شود، آزمایشاتی برای بیمار در نظر می‌گیرد که به شرح زیر است:

• سی تی اسکن یا ام آر آی برای مشاهده تصاویری از مغز یا صورت
• الکترومیوگرافی برای بررسی فعالیت الکتریکی عضلات
• اشعه ایکس یا سونوگرافی از قلب یا عروق خونی
• الکتروانسفالوگرام (EEG) برای بررسی فعالیت امواج مغزی

درمان سوزن سوزن شدن صورت

درمان هر بیمار بسته به شرایطی که منجر به این عارضه می‌شود، متفاوت است. به‌طور مثال استرس یکی از مواردی است که سطح درد را در شرایط خاصی افزایش می‌دهد؛ بنابراین با کاهش استرس و تمرکز بر آرامش می‌توان بهبود پیدا کرد.

اگر افراد به بیماری پوستی مانند زونا مبتلا هستند استفاده از کمپرس خنک به تسکین درد کمک می‌کند. افراد مبتلا به فلج بل نیز می‌توانند داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن با مشورت پزشک مصرف کنند.

همچنین در صورت آسیب‌دیدگی چشمی، این افراد می‌توانند از قطره‌های چشمی یا چسب چشم برای محافظت از چشم آسیب‌دیده استفاده کنند.

موارد بسیار دیگری نیز وجود دارد که پزشک بسته به شرایط هر بیمار راهکار درمانی مناسبی را در نظر خواهد گرفت.

آیا راهکاری برای جلوگیری از سوزن سوزن شدن صورت وجود دارد

حفظ یک سبک زندگی سالم همراه با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم به کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون بالا و سایر شرایط سلامتی که می‌تواند منجر به آسیب عصبی و سایر عوارض شود، کمک می‌کند.

کاهش استرس و صرف زمان برای استراحت نیز به حداقل رساندن خطر برخی از شرایط که در ایجاد گزگز صورت نقش دارد نیز بسیار کمک‌کننده است.

گزگز صورت در چه شرایطی خطرناک است؟

گزگز صورت ممکن است در شرایط زیر خطرناک باشد و نیاز به بررسی فوری پزشکی داشته باشد:

• همراه با ضعف یا فلج عضلات، اختلال در صحبت کردن یا تاری دید که ممکن است نشان‌‌دهنده سکته مغزی باشد.
• گزگز ناگهانی و شدید
• ادامه‌‌دار بودن علائم بدون بهبودی
• در افراد مبتلا به دیابت (نشان‌‌دهنده نوروپاتی) یا بیماری‌های خود ایمنی مانند ام‌ اس
• آسیب سر یا گردن به دنبال آسیب‌دیدگی عصب

ارتباط بیماری‌های سیستم عصبی با گزگز صورت

گزگز صورت گاهی ممکن است نشانه‌ای از درگیری سیستم عصبی باشد، مانند:

• مولتیپل اسکلروزیس (MS): آسیب به غلاف میلین اعصاب
• نورالژی عصب سه‌ قلو: التهاب یا فشار روی عصب سه‌ قلو
• سکته مغزی یا ایسکمی گذرا: اختلال در خون‌ رسانی مغز
• تومورهای مغزی یا فشردگی اعصاب: فشار بر اعصاب مرتبط با حس صورت
• اختلالات محیطی اعصاب: مانند نوروپاتی دیابتی

نقش تغذیه در پیشگیری و درمان سوزن سوزن شدن صورت

تغذیه مناسب می‌تواند در پیشگیری و درمان سوزن‌ سوزن شدن صورت موثر باشد:

• کمبود ویتامین‌های گروه B (مخصوصا B12) می‌تواند باعث آسیب عصبی شود. مصرف منابعی مانند گوشت، تخم‌ مرغ و لبنیات توصیه می‌شود.
• منیزیم و پتاسیم برای عملکرد صحیح اعصاب ضروری هستند. مصرف موز، آجیل و سبزیجات برگ‌ سبز توصیه می‌شود.
• کاهش مصرف قند و چربی‌های ناسالم برای پیشگیری از مشکلات عصبی مانند نوروپاتی ضروری است.
• نوشیدن آب کافی برای بهبود گردش خون و عملکرد اعصاب بسیار مهم است.
• تغذیه سالم به پیشگیری از عوامل زمینه‌ای مانند دیابت یا کمبود مواد مغذی کمک می‌کند.

چه داروهایی ممکن است علائم را تشدید کنند؟

مصرف برخی از داروها که ممکن است باعث بدتر شدت این عارضه شود به شرح زیر است:

• داروهای شیمی‌ درمانی
• داروهای ضد ویروسی
• داروهای ضد صرع
• داروهای کاهش کلسترول (در مواقع نادر)
• داروهای دیورتیک

سوزن سوزن شدن صورت در کودکان: علل و راهکارها

• فشار روی اعصاب به دنبال نشستن یا خوابیدن در وضعیت نامناسب
• کمبود ویتامین‌ها مانند B12 و D
• آلرژی یا حساسیت به غذا، دارو یا مواد محیطی
• به دنبال ابتلا به عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
• مشکلات عصبی مانند آسیب عصب یا بیماری‌هایی مانند میگرن و صرع
• اضطراب و استرس و در نتیجه ایجاد علائم استرس

راهکارهای درمانی:

• تغذیه متعادل و مکمل‌های مورد نیاز
• بررسی پزشکی برای تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای
• خودداری از مصرف مواد آلرژی‌ زا و کنترل استرس
• مراجعه به پزشک در صورت تداوم یا همراه با علائم دیگر مانند ضعف عضلانی

ارتباط مشکلات دندان و فک با سوزن سوزن شدن صورت

سوزن‌ سوزن شدن صورت می‌تواند ناشی از مشکلات دندان و فک باشد. مشکلات دندانی مانند عفونت‌های دندانی یا دندان عقل نهفته می‌توانند به عصب‌های صورت فشار آورده و باعث بی‌ حسی یا سوزن‌ سوزن شدن شوند. 

همچنین، اختلالات مفصل فکی (TMJ) یا فشردن دندان‌ها می‌تواند باعث تحریک عصب‌ها و ایجاد چنین علائمی شود. در صورت ادامه یا شدت این علائم، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص فک و صورت ضروری است.

چگونه از عود علائم سوزن سوزن شدن صورت جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از عود علائم سوزن‌ سوزن شدن صورت، اقدامات زیر می‌تواند مفید باشد:

• هرگونه عفونت یا پوسیدگی دندان را سریعا درمان کنید تا از فشار به عصب‌ها جلوگیری شود.
• اگر دندان عقل نهفته دارید، مشاوره با دندانپزشک برای کشیدن آن به موقع می‌تواند از ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری کند.
• درمان اختلالات مفصل فکی (TMJ) مهم است. اگر دچار درد یا مشکلات فکی هستید، استفاده از محافظ دهانی در شب برای جلوگیری از قروچه دندان و مشاوره با پزشک می‌تواند کمک‌‌کننده باشد.
• استرس می‌تواند باعث فشردن دندان‌ها و درد فکی شود. تمرینات آرامش‌ بخش مانند یوگا و تنفس عمیق ممکن است مفید باشد.
• چکاپ‌های منظم دندانپزشکی برای شناسایی مشکلات، قبل از شدت گرفتن آنها کمک‌کننده است.

تاثیر عوامل محیطی بر بروز علائم گزگز صورت

عوامل محیطی می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر بروز علائم گزگز صورت تاثیرگذار باشند، برخی از این عوامل به شرح زیر است:

• شرایط استرس‌زا می‌تواند منجر به فشردن دندان‌ها (قروچه) یا اختلالات مفصل فکی (TMJ) شود که در نتیجه به عصب‌های صورت فشار وارد شده و باعث علائمی مانند گزگز صورت می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض دماهای بسیار سرد یا گرم می‌تواند به عصب‌های صورت آسیب وارد کند یا باعث ایجاد بی‌حسی یا گزگز شود، به خصوص در افرادی که مشکلات عصبی دارند.
• آلودگی‌های محیطی مانند مواد شیمیایی و دود ممکن است بر سیستم عصبی تاثیر گذاشته و علائم را تشدید کنند.
• وضعیت نامناسب بدن، مانند نشستن یا خوابیدن در وضعیتی که باعث فشار به اعصاب صورت شود، می‌تواند باعث ایجاد این علائم شود.
• در برخی افراد، نور شدید یا تغییرات ناگهانی نوری می‌تواند باعث تحریک عصب‌ها و بروز گزگز در صورت شود.

مراقبت از خود در برابر این عوامل می‌تواند در کاهش علائم موثر باشد.