سندرم پای بی قرار؛ تکان دادن پا به‌صورت غیر ارادی

این مشکل شدیدا روی استراحت افراد تاثیر می‌گذارد. این علائم در طول روز ایجاد می‌شود و تا شب به اوج خود می‌رسد. بیماران از بی حسی پاها و اختلالات خواب هنگام شب شکایت دارند.

همچنین از سوی آنها احساس دردی نامفهوم گزارش می‌شود که معمولا با مالیدن آن قسمت از اندام احساس بهتری دارند. این افراد کسانی هستند که کمبود آهن دارند و داروهای خاصی را مصرف می‌کنند.

مطالب مرتبط: علت و درمان درد ساق پا؛ شین اسپلینت

این دسته از داروها شامل داروهای اعصاب، آنتی هیستامین‌ها، نیکوتین، کافئین و الکل است. معمولا درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، دارو درمانی است تا علائم بیمار کاهش و کیفیت زندگی افراد افزایش پیدا کند.

سندرم پای بی قرار چه علائمی دارد؟

علامت اصلی ناشی از این سندرم، حرکت دادن پاهاست. از دیگر علائم این بیماری شامل موارد زیر است.

علائمی که پس از استراحت کردن شروع می‌شود

چنین احساسی معمولا پس از دراز کشیدن یا به‌صورت نشستن طی طولانی مدت در اتومبیل، هواپیما، سینما و… ایجاد می‌شود.

با حرکت، بیماران تسکین پیدا می‌کنند

سندرم پای بی قرار با حرکت کردن کاهش پیدا می‌کند مانند انجام دادن حرکات کششی، تکان دادن پاها، قدم زدن یا راه رفتن.

بدتر شدن علائم هنگام شب

در اغلب مواقع علائم هنگام شب اوج می‌گیرد یا بدتر می‌شود.

تکان خوردن پاها هنگام شب

هنگام شب اختلالی ایجاد می‌شود که پاهایتان دچار لرزش می‌شوند و احساسی مانند لگد زدن دارید.

احساساتی که بیماران در اندام خود دارند شامل موارد زیر است:

• احساس خزیدن
• کشیده شدن
• حالت ضربان‌دار
• درد
• خارش
• احساس برق گرفتگی

علت ایجاد سندرم پای بی قرار چیست؟

در اغلب مواقع هیچ علت مشخصی برای ایجاد این عارضه وجود ندارد. محققان تصور می‌کنند که چنین اختلالی می‌تواند ناشی از عدم تعادل شیمیایی دوپامین مغز باشد که پیام‌هایی را جهت کنترل عضلات ارسال می‌کند.

بیشتر بخوانید: علت گرفتگی یا اسپاسم عضلات

به‌طور کلی مواردی که در ایجاد این بیماری نقش دارد شامل موارد زیر است:

وراثت

گاهی اوقات این اختلال به‌صورت ارثی در خانواده‌ها وجود دارد، به خصوص اگر در کمتر از 40 سالگی رخ دهد. محققان قسمت‌هایی را در کروموزوم شناسایی کرده‌اند که ژن‌های اختلال سندرم پای بی قرار در آن وجود داشته است.

بارداری

بارداری یا تغییرات هورمونی ممکن است به‌طور موقت علائم و نشانه‌ها را بدتر کند. برخی از خانم‌های باردار برای اولین بار در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه آخر بارداری به سندرم پای بی قرار مبتلا می‌شوند. علائم ناشی از این بیماری معمولا پس از زایمان برطرف می‌شود.

عوامل خطر ساز در ایجاد سندرم پای بی قرار

این اختلال ممکن است در هر سنی و حتی در دوران کودکی ایجاد شود. سندرم پای بی قرار بیشتر با افزایش سن رخ می‌دهد و در خانم‌ها بیشتر از آقایان مشاهده شده است. این اختلال معمولا به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای خطرناک ایجاد نمی‌شود.

با این حال برخی از شرایط می‌تواند در ایجاد چنین اختلالی نقش داشته باشند که این موارد به شرح زیر است:

نوروپاتی محیطی

چنین آسیبی به عصب دست و پا، به‌دلیل بیماری‌های مزمن مانند دیابت و اعتیاد به الکل است.

کمبود آهن

کمبود آهن منجر به بدتر شدن سندرم پای بی قرار می‌شود. اگر سابقه خونریزی معده یا روده دارید، قاعدگی سنگینی را تجربه کرده یا به طور مکرر خون اهدا می‌کنید، ممکن است دچار کمبود آهن شوید.

نارسایی کلیه

اگر نارسایی کلیه داشته باشید، ممکن است دچار کمبود آهن و گاهی همراه با کم خونی شوید. زمانی که کلیه‌ها عملکرد درستی نداشته باشند، ذخیره آهن نیز کاهش پیدا می‌کند. چنین تغییراتی در بدن ممکن است منجر به بدتر شدن سندرم پای بی قرار شود.

بیشتر بخوانید: سندرم پای دونده

مشکلات نخاعی

سابقه هرگونه مشکلات نخاعی از جمله انسداد نخاع، خطر ابتلا به سندرم پای بی قرار را افزایش می‌دهد.

عوارض سندرم پای بی قرار

چنین اختلالی مشکلاتی جدی را در اغلب مواقع برای بیماران ایجاد نمی‌کند. گاهی علائم می‌تواند از آزاردهنده تا ناتوان‌کننده باشد. 

بسیاری از افرادی که به این بیماری دچار هستند، از سخت خوابیدن خود هنگام شب گلایه دارند. این سندرم اگر به‌صورت شدید ایجاد شود، می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به افسردگی شود.

نحوه تشخیص سندرم پای بی قرار چگونه است

زمانی که به دکتر محمد حسین دلشاد مراجعه می‌کنید، ابتدا در خصوص شرح حال فعلی شما سوالاتی را خواهد پرسید. به‌طور کلی تشخیص بر اساس معیارهای زیر است:

• تمایل شدید و مقاومت‌ناپذیر در برابر تکان دادن پاهای خود دارید که قطعا این حالت احساس ناخوشایندی دارد.
• علائم شما هنگام استراحت مانند نشستن یا دراز کشیدن شروع و بدتر می‌شود.
• علائم با فعالیت‌هایی مانند راه رفتن یا حرکات کششی به‌طور موقت برطرف می‌شود.
• پزشک معمولا معاینات جسمی و عصبی را انجام می‌دهد. همچنین آزمایشاتی جهت بررسی کمبود آهن در نظر می‌گیرد.

بهترین دارو برای سندرم پای بی قرار

نباید هیچ دارویی را برای درمان خودسرانه مصرف کنید. برای درمان و مصرف دارو به متخصص درد مراجعه کنید تا با توجه شرایط شما بهترین روش درمانی و دارو در نظر گرفته شود.

کمبود چه ویتامینی باعث بی قراری پا می‌شود؟

شواهد مبنی بر آن است که این بیماری در بین افرادی که کمبود ویتامین D دارند، بسیار شایع‌تر است. مطالعه‌ای در بین دو گروه انجام گرفت و نشان داد افرادی که سطح ویتامین D نرمالی دارند، کمتر دچار سندرم پای بی قرار می‌شوند.

آیا سندرم پای بی قرار خطرناک است؟

این بیماری شرایط تهدید کننده‌ای نیست؛ اما در صورتی که به صورت شدید رخ دهد باعث اختلال در خواب شما می‌شود، همچنین اضطراب و افسردگی را به همراه خواهد داشت.

سندرم پای بی قرار و‌ ام اس

افرادی که مبتلا به‌ ام اس هستند، بیشتر احتمال دارد که دچار سندرم پای بی قرار شوند. آسیب عصبی می‌تواند‌ ام اس و سندرم پای بی قرار را با یکدیگر مرتبط کند.

علت بی قراری پا هنگام شب

اگر سلول‌های گانگلیون آسیب ببیند، میزان دوپامین مغز کاهش پیدا می‌کند و این شرایط باعث اسپاسم عضلانی و حرکات غیر ارادی خواهد شد. همچنین سطح دوپامین در اواخر روز کاهش می‌یابد، به همین دلیل هنگام عصر و شب علائم شما بدتر می‌شود.

چه درمانی دارد؟

اگر این بیماری به صورت خفیف باشد، با تغییرات ساده در سبک زندگی می‌توان به بهبودی و درمان آن کمک کرد. اگر علائم شدیدتری رخ دهد، نیاز به دارو درمانی دارید.

اگر بیماری زمینه‌ای عامل ایجاد سندرم پای بی قرار باشد، با درمان آن بیماری به راحتی قابل درمان است. به طور مثال کم خونی ناشی از فقر آهن را می‌توان با مصرف مکمل‌های آهن درمان کرد.

اگر در بارداری چنین مشکلی را تجربه می‌کنید، معمولا پس از یک ماه از زایمان خود به خود برطرف می‌شود.

تغییر سبک زندگی

در صورت خفیف بودن این عارضه با تغییراتی کوچک در زندگی خود می‌توانید به رفع سندرم پای بی قرار خود کمک کنید که این موارد به شرح زیر است:

• خودداری از مصرف محرک‌ها هنگام عصر مانند کافئین و تنباکو
• خودداری از مصرف سیگار
• انجام تمرینات ورزشی (خودداری از انجام ورزش نزدیک به زمان خواب)
• عادت خواب منظم
• اجتناب از محرک و موثر در بدتر شدن علائم

در طول یک دوره از این سندرم، چنین اقداماتی به کاهش علائم کمک می‌کند:

• ماساژ دادن پاها
• حمام آب گرم هنگام عصر
• استفاده از کمپرس گرم روی عضلات پا
• انجام فعالیت‌هایی از جمله مطالعه یا تماشای تلویزیون برای عدم تمرکز روی ذهن
• تمرینات آرامش بخش مانند یوگا و تای چی
• انجام تمرینات کششی و راه رفتن

درمان دارویی

در صورتی که علائم ناشی از این بیماری را به صورت مکرر تجربه کنید، پزشک داروی مناسبی را با توجه به شرایط شما تجویز خواهد کرد. همچنین مصرف داروهای مسکن به تسکین درد کمک می‌کند.

داروی دیگری که ممکن است از سوی پزشک براش شما تجویز شود، دارویی برای کمک به خواب است. اگر سندرم پای بی قرار باعث مختل شدن خواب شما شود، مصرف یک دوره کوتاه مدت به خواب بهتر شما کمک خواهد کرد.

سندرم پای بی قرار در بارداری

معمولا از هر پنج خانم باردار، یک نفر از این عارضه در طول بارداری شکایت دارد و معمولا در سه ماهه سوم نیز رخ می‌دهد. احتمالا چنین شرایطی به دلیل تغییرات هورمونی است.

سندرم پای بی قرار در کودکان

معمولا کودکان هنگام نشستن یا دراز کشیدن این حالت را احساس می‌کنند و شرایط تشدید می‌شود و با حرکت دادن تا حدی تسکین پیدا می‌کند. معمولا چنین شرایطی هنگام عصر یا شب، بدتر از روز است.

داروی سندرم پای بی قرار

شما نباید خودسرانه هیچ دارویی برای درمان این عارضه مصرف کنید. ابتدا باید برای بررسی به متخصص درد مراجعه کنید تا با توجه به شرایط و علت ایجاد بیماری داروی مناسبی برای شما تجویز کند.

درمان خانگی برای سندرم پای بی قرار

از راهکارهای خانگی که به تسکین سندرم پای بی قرار می‌کند به شرح زیر است:

حمام و ماساژ

دوش آب گرم و همچنین ماساژ پاها به شل شدن عضلات کمک می‌کند. همچنین می‌توانید کمپرس سرد یا گرم را روی پاهای خود قرار دهید.

خواب کافی

خستگی باعث بدتر شدن علائم می‌شود؛ بنابراین باید خواب کافی و با کیفیت مانند خوابیدن در محیطی آرام، راحت و دمای مطلوب را انتخاب کنید. هر روز در یک ساعت مشخصی بخوابید و از خواب بیدار شوید. باید حداقل هفت ساعت طی شبانه‌روز بخوابید.

انجام تمرینات ورزشی

ورزش منظم می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. این نکته را به خاطر داشته باشید زیاده روی در ورزش کردن باعث بدتر شدن علائم می‌شود.

خودداری از مصرف کافئین

با کاهش مصرف کافئین می‌توان به رفع علائم این عارضه کمک کرد. توصیه می‌کنیم برای چند هفته از محصولات حاوی کافئین خودداری کنید تا متوجه شوید آیا به تسکین بیماری کمک می‌کند یا خیر. باید مواردی مانند شکلات، چای، نوشابه و قهوه را از رژیم خود حذف کنید.