پاتلوفمورال؛ سندرم زانوی دونده
زانوی دونده اصطلاح رایجی است که به درد ایجاد شده در کاسه زانو و اطراف آن می‌گویند. همانطور که از نام این بیماری پیداست، دویدن یکی از دلایل مهم ایجاد زانوی دونده است.
هر فعالیتی که مفصل زانو را به‌طور مکرر تحت فشار قرار دهد، می‌تواند باعث بروز این بیماری شود.
فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، اسکی، دوچرخه سواری و فوتبال، از جمله مواردی هستند که می‌تواند منجر به درد در کاسه زانو شود. طبق تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته، مشخص شده است زانوی دونده بیشتر در سنین میانسالی مشاهده می‌شود.
زانوی دونده چه علائمی دارد؟
مهم‌ترین علائمی که از این بیماری مشاهده می‌شود به این صورت است که درد در اطراف یا پشت کشکک زانو احساس می‌شود. بیمار با انجام فعالیت‌های زیر درد را در این ناحیه تجربه می‌کند:
- پیاده روی
- بالا رفتن یا پایین رفتن از پله‌ها
- دو زانو یا چهار زانو نشستن
- هنگام دویدن
- در حالت نشسته یا ایستاده
- طی مدت طولانی نشستن
- خم شدن زانو
علائم دیگر ناشی از این عارضه می‌تواند تورم زانو باشد.
علت ایجاد سندرم زانوی دونده چیست؟
درد ناشی از زانوی دونده ممکن است در اثر تحریک شدن بافت‌های نرم یا پوشش داخلی زانو، از بین رفتن غضروف یا پاره شدن و کشیدگی تاندون‌ها ایجاد شده باشد. هر یک از این موارد نیز می‌تواند در زانوی دونده نقش داشته باشد:
- وارد شدن ضربه به زانو
- ناهماهنگی در زانو
- در رفتگی کامل یا جزئی در زانو
- صافی کف پا
- عدم حرکات کششی قبل از ورزش
- آرتروز
- شکستگی پشت زانو
سندرم پلیکا که در آن مفصل ضخیم و ملتهب می‌شود، در برخی از مواقع می‌تواند درد از پشت ران شروع و به زانو منتقل شود که به آن «درد ارجاع شده» گفته می‌شود.
نحوه تشخیص زانوی دونده چگونه است؟
زمانی که به دلیل درد ایجاد شده در زانو ناشی از سندرم زانوی دونده به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا پزشک سوابق بیماری‌های شما را مورد بررسی قرار می‌دهد و معاینات فیزیکی انجام می‌گیرد.
علاوه بر این، در صورت نیاز و تشخیص نهایی ممکن است آزمایشات دیگری نیز به بیمار توصیه شود که این موارد به شرح زیر است:
- آزمایش خون
- عکسبرداری اشعه ایکس
- اسکن MRI
- سی تی اسکن
زانوی دونده چگونه درمان می‌شود؟
خوشبختانه این عارضه در اغلب مواقع با روش‌های غیر تهاجمی و بدون نیاز به عمل جراحی درمان می‌شود. اولین اقدامی که جهت درمان در نظر گرفته می‌شود، شامل راهکارهای زیر است (RICE):
- استراحت کردن؛ باید از فشارهای مکرر به زانو جلوگیری شود.
- استفاده از یخ؛ برای کاهش درد و تورم باید یک بسته یخ را حداکثر ۳۰ دقیقه روی زانو قرار دهید.
- بانداژ کردن؛ زانوی خود را با استفاده از بانداژ، محکم ببندید تا تورم ایجاد شده کاهش پیدا کند. آنقدر محکم نبندید که باعث تورم در زیر زانو شود.
- قرار دادن پا در ارتفاع؛ هنگام نشستن یا دراز کشیدن یک بالشت در زیر زانوی خود قرار دهید تا از ایجاد تورم بیشتر جلوگیری شود. زمانی که تورم قابل توجهی در این ناحیه وجود داشت، باید زانو خود را بالاتر از سطح قلب نگه دارید.
در صورت نیاز، پزشک درمان‌های بیشتر و موثرتری را برای شما در نظر می‌گیرد که می‌تواند شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن باشد.
زمانی که درد و تورم بهبود پیدا کرد، پزشک ممکن است تمریناتی مانند فیزیوتراپی را جهت افزایش قدرت و دامنه حرکتی کامل زانو در نظر بگیرد.
علاوه بر این، ممکن است لازم باشد که از کفش‌های مخصوص جهت بهبودی استفاده کنید. در صورتی که غضروف آسیب ببیند یا جابه‌جایی در پشت زانو ایجاد شود، در نهایت عمل جراحی توصیه خواهد شد.
آیا راهی برای جلوگیری از زانوی دونده وجود دارد؟
توصیه‌هایی که برای شما جهت جلوگیری از این عارضه در نظر گرفته‌ایم به شرح زیر است:
داشتن وزنی متعادل؛
اگر دچار اضافه وزن هستید، باید به روش‌های صحیح به وزن ایده‌آل خود برسید.
حرکات کششی؛
قبل از دویدن یا انجام هر فعالیت دیگری که زانو را تحت فشار قرار می‌دهد، باید بدن خود را با تمرینات کششی گرم کنید.
افزایش تدریجی تمرینات؛
به هیچ وجه تمرینات خود را ناگهانی افزایش ندهید. باید به‌صورت تدریجی و کم‌کم تمرینات افزایش پیدا کند.
استفاده از کفش مخصوص ورزش؛
کفش‌های متناسب برای ورزش تهیه کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
توجه به برخی از نکات ایمنی.
از خم شدن بیش از حد به جلو خودداری کنید و سعی کنید که زانوهای خود را خم نگه ندارید. بر سطح نرم و صاف بدوید، از دویدن روی سطوح سخت خودداری کنید و در نهایت هنگام پایین آمدن از از شیب تند به صورت زیگزاگی راه بروید یا بدوید.