دکتر محمدحسین دلشاد
دکتر محمدحسین دلشاد
بلوک اعصاب فاست کمری
فاست کمری مفصلی است که ستون فقرات را تشکیل می‌دهد. همانطور که هر جایی از بدن که دارای مفصل است، امکان ایجاد آرتروز وجود دارد، احتمال اینکه فاست کمری دچار آرتروز شود نیز وجود دارد و در نهایت منجر به درد خواهد شد.
در هر ردیف از مهره‌های کمر فاست قرار دارد و منجر به ثبات ستون فقرات می‌شود. این مفاصل در کمر ممکن است به تنهایی علت درد در افراد باشند. در گذشته زمانی که این دردها را شناسایی می‌کردند، آن را به دردهای سیاتیک نسبت می‌دادند.
اما، پس از سال‌ها متوجه شدند که خود این مفاصل نیز به تنهایی می‌توانند منبع اصلی درد باشند. درمانی که برای این نوع آرتروز در نظر گرفته شده است، بی‌حسی یا تزریق بلوک عصبی در این نواحی است.
گاهی ممکن است بیمار نیاز داشته باشد که اعصاب درگیر را بسوزاند که به این کار روش رادیوفرکوئنسی می‌گویند. در ادامه با ما همراه باشید تا توضیحات بیشتری در این خصوص برای شما بیان کنیم.
آشنایی با درمان درد ناشی از فاست کمری
زمانی که به‌دلیل دردهای کمری به فوق تخصص درد مراجعه می‌کنید، او ابتدا بررسی‌های لازم را جهت تشخیص علت درد انجام می‌دهد و در صورتی که تشخیص دهد درد به‌دلیل فاست ایجاد شده است، معمولا بلوک عصبی فاست برای بیمار انجام می‌گیرد.
این نوع درمان روشی ساده است و سرپایی برای بیمار انجام می‌گیرد. بلوک عصبی فاست بهتر است همانند دیگر تزریقاتی که در ستون فقرات انجام می‌گیرد با استفاده از فلوروسکوپی برای هدایت دقیق سوزن انجام شود تا بتوان از هرگونه آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
مفصل فاست کجاست؟
مفصل فاست به عنوان مفصل زیگاپوفیزیال نیز شناخته می‌شود. این مفصل در پشت هر مهره یا استخوان ستون فقرات قرار گرفته‌اند.
همانند سایر مفاصل از جمله مفصل زانو، مفصل فاست کمری امکان چرخش به استخوان‌های کمر را می‌دهد. مفصل فاست در کمر در حقیقت به هر فردی کمک می‌کند تا به راحتی بچرخد، خم شود و تراز ستون فقرات را نیز فراهم آورد.
همچنین کپسول‌های فاست کمری مایع روان‌کننده‌ای برای مفاصل فاست کمری فراهم می‌کند که حرکت را آسان‌تر خواهد کرد.
بسیاری از شرایط دردناک از جمله آرتروپاتی فاست می‌تواند مفاصل فاست کمری را تحت تاثیر قرار دهد، نوعی بیماری آرتریت است که می‌تواند منجر به کمردرد شود.
فرایند بلوک فست چگونه است؟
- انجام این روش نیازی به آرام‌بخش ندارد.
- بیمار روی تخت دراز می‌کشد و قسمت مورد نظر در کمر به‌خوبی توسط پزشک استریل می‌شود.
- پزشک قسمت کمی از ناحیه مورد نظر را بی‌حس می‌کند تا بیمار هیچ دردی هنگام تزریق احساس نکند.
- سپس از فلوروسکوپی برای هدایت سوزن استفاده می‌کند.
- مقدار کمی از ماده حاجب تزریق می‌شود تا پزشک مطمئن باشد که بلوک عصبی در مفصل انجام می‌گیرد و سوزن در داخل مفصل است.
- ترکیبی از لیدوکائین و داروهای ضدالتهاب اعم از استروئید یا کورتیزون به آرامی به مفصل تزریق می‌شود.
- انجام بلوک عصبی در مدت کوتاهی و تنها در چند دقیقه برای بیمار انجام می‌گیرد.
بلافاصله پس از بلوک فاست کمری
- پس از تزریق، بیمار معمولا مدت کوتاهی، بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، استراحت می‌کند، سپس از او خواسته می‌شود که برخی از فعالیت‌هایی که منجر به درد در ناحیه کمر می‌شود را انجام دهد.
- اگر درد اصلی به‌دلیل فاست کمری ایجاد شده باشد، پس از تزریق، تسکین درد را شاهد خواهند بود.
- در برخی از مواقع ممکن است بیماران چند ساعت پس از تزریق بی‌حس شوند یا کمی ضعف در قسمت گردن یا کمر خود داشته باشند.
نکاتی که باید در بلوک فاست کمری توجه داشته باشید:
پزشک در صورتی که نکته مهمی باشد برای شما ذکر خواهد کرد که به شرح زیر است:
- از انجام فعالیت‌های سنگین در روز تزریق، باید خودداری شود.
- بیماران باید مصرف هرگونه داروی مسکن را تا ۴ الی ۶ ساعت اول پس از تزریق متوقف کنند تا نتیجه درمان کاملا دقیق بررسی شود.
- پس از تزریق نباید رانندگی کنید.
- توصیه می‌شود که بیمار تا سه روز استراحت نسبی داشته باشد و فقط برای استفاده از سرویس بهداشتی از جای خود بلند شود.
- بیمار می‌تواند فردای تزریق دوش کوتاهی بگیرد و محل پانسمان خود را عوض کند.
چه افرادی منع تزریق یا بلوک عصبی فاست را دارند؟
این نوع روش درمان ممکن است همانند روش‌های درمانی دیگر منع مصرف داشته باشد. در واقع زمانی که بیمار در طولانی‌مدت داروهای ضد التهابی مانند آسپرین مصرف می‌کند، نباید تزریق انجام گیرد.
در صورتی که این داروها مصرف شود پزشک فوق تخصص درد از بیمار درخواست می‌کند که داروهای مصرفی خود را به‌مدت یک هفته متوقف کند تا بتوانند بلوک فاست را انجام دهند.
آیا بلوک فاست کمری عارضه‌ای را به‌همراه دارد؟
ایجاد عارضه در این نوع درمان بسیار نادر است؛ اما مواردی که احتمال ایجاد آن در بیمار وجود دارد به شرح زیر است:
- تورم موضعی در محل تزریق
- احساس درد در محل ورود سوزن
- احساس درد مختصر در کمر، که به‌مرور برطرف خواهد شد.
آقای دکتر محمد حسین دلشاد، برای یکی از بیمارهای خود که خانمی ۸۰ ساله بودند، بلوک فاست کمری را انجام دادند. پس از تشخیص درد ناشی از فاست کمر، اقدامات لازم جهت درمان این بیمار در نظر گرفته شد.
این خانم، حدود ۱۵ سال پیش تحت عمل جراحی باز ستون فقرات قرار گرفته بودند. با توجه به تغییرات آناتومی آن قسمت از کمر، بیمار دچار آرتروز فاست‌ها یا مفاصل کمر شده بود. به همین جهت ترجیح و تشخیص آقای دکتر مبنی بر این بود که بلوک فست کمری برای او انجام گیرد.
بیمار در گذشته به‌دلیل درد، قادر به انجام کارهای روزمره نبود. خوشبختانه پس از گذشت سه روز از انجام تزریق برای بیمار، قادر به انجام فعالیت‌های روزمره مانند بالا و پایین رفتن از پله‌ها بدون هیچ مشکلی بود.
به‌طور کلی هدف پزشک فوق تخصص درد این است که تا حد ممکن درمان بیماران، بدون جراحی انجام گیرد تا آنها متحمل عارضه‌های جراحی باز نشوند، به‌طور مثال درمان‌های بدون جراحی که برای بیماران انجام می‌دهند شامل درمان دیسک کمر بدون جراحی، درمان سیاتیک بدون جراحی و غیره است.