زانو درد عصبی – علائم، علت‌ها و جدیدترین روش‌های درمان

زانو درد عصبی معمولا به دلیل فشار روی اعصاب ستون فقرات یا اطراف زانو، نوروپاتی دیابتی یا کمبود ویتامین‌های B12 و D ایجاد می‌شود و با علائمی مانند سوزش، تیر کشیدن، بی‌ حسی و ضعف حرکتی همراه است.

این نوع زانو درد یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند. این نوع درد برخلاف دردهای مکانیکی مثل آرتروز یا آسیب‌های رباطی، منشاء عصبی دارد.

زانو درد عصبی چیست؟

بیشتر افراد وقتی به زانو درد فکر می‌کنند، بلافاصله آرتروز، ساییدگی غضروف یا آسیب‌های ورزشی به ذهنشان می‌رسد. اما زانو درد عصبی دسته متفاوتی از دردهاست که منشاء آن نه مفصل و استخوان، بلکه اعصاب هستند.

اعصاب مانند سیم‌های انتقال پیام عمل می‌کنند. وقتی این سیم‌ها تحت فشار، التهاب یا آسیب قرار بگیرند، پیام‌های اشتباهی به مغز می‌فرستند و فرد درد، بی‌ حسی یا گزگز را در ناحیه زانو احساس می‌کند؛ حتی اگر خود مفصل زانو سالم باشد.

علائم زانو درد عصبی

شناخت علائم، مهم‌ترین گام در تشخیص درست است. علائم معمولا با دردهای مکانیکی فرق دارند.

• درد تیر کشنده یا سوزشی.
• احساس گزگز، بی‌ حسی یا مورمور در اطراف زانو.
• ضعف در حرکت دادن پا یا زانو.
• درد که از کمر یا ران به سمت زانو و ساق کشیده می‌شود.
• نوسان درد (گاهی شدید، گاهی خفیف)
• تفاوت با آرتروز: در آرتروز معمولا ورم و خشکی مفصل وجود دارد؛ اما در درد عصبی ممکن است ظاهر زانو طبیعی باشد.

مطالب مرتبط: علت و درمان زانو درد هنگام نشستن

علت زانو درد عصبی چیست؟

برای پاسخ به این سوال باید مسیر اعصاب از ستون فقرات تا زانو بررسی شود. رایج‌ترین دلایل:

• فشار بر ریشه‌های عصبی در ستون فقرات (فتق دیسک کمری و تنگی کانال نخاعی)
• نوروپاتی محیطی (مثلا در بیماران دیابتی)
• آسیب مستقیم به عصب اطراف زانو (در اثر ضربه یا جراحی)
• التهاب یا بیماری‌های خود ایمنی (مانند MS یا نوروپاتی التهابی)
• کمبود ویتامین‌ها (ویتامین B12 برای سلامت اعصاب حیاتی است)

درمان زانو درد عصبی

درمان باید چند بعدی باشد:

• داروها: قرص برای زانو درد عصبی شامل داروهای ضد درد عصبی، داروهای ضدالتهاب و گاهی مسکن قوی برای دردهای عصبی است.
• فیزیوتراپی: شامل تمرینات کششی، تقویتی و تکنیک‌های تخصصی برای کاهش فشار روی اعصاب.
• تزریق‌ها: تزریق کورتون یا بلوک عصبی در موارد شدید.
• جراحی: آخرین گزینه برای رفع فشار شدید روی عصب.

زمانی که به متخصص درد مراجعه می‌کنید، با توجه به علت درد بهترین روش درمانی زانو درد بدون جراحی برای شما در نظر خواهد گرفت.

درمان خانگی زانو درد عصبی

بسیاری از بیماران به دنبال درمان خانگی هستند. روش‌های موثر خانگی:

• کمپرس گرم یا سرد: گرما برای کاهش گرفتگی عضلات و سرما برای کاهش التهاب.
• ماساژ ملایم: با روغن‌های طبیعی مثل زنجبیل یا زیتون.
• حرکات کششی ساده: برای رفع گرفتگی اطراف زانو.
• اصلاح سبک زندگی: اجتناب از نشستن طولانی، استفاده از صندلی مناسب و خواب کافی.

بیشتر بخوانید: درد زانو بعد از ورزش

درمان زانو درد عصبی با ورزش

ورزش، درمانی ایمن و موثر است. تمرینات پیشنهادی:

• کشش عضلات پشت ران و ساق (برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک)
• تمرینات تقویتی چهارسر ران (اسکوات سبک یا بالا آوردن پا در حالت خوابیده)
• حرکات اصلاحی ستون فقرات مثل پل یا کشش گربه

توجه: انجام تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپیست باشد.

درمان سریع زانو درد در خانه

گاهی افراد نیاز به راهکار فوری دارند. برای درمان سریع زانو درد در خانه:

• استراحت کوتاه‌مدت (نه طولانی)
• مصرف مسکن‌های ساده یا مسکن قوی برای دردهای عصبی (با نسخه پزشک)
• استفاده از کیسه یخ یا حوله گرم
• تغییر وضعیت بدن (نشستن صحیح یا دراز کشیدن روی سطح صاف)

قرص زانو درد عصبی

داروهای اصلی که استفاده می‌شوند:

• گاباپنتین و پره‌گابالین (برای دردهای نوروپاتیک)
• داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای در دوز کم (برای تعدیل پیام‌های عصبی)
• مسکن‌های ضدالتهاب (مثل ایبوپروفن) برای کاهش التهاب
• در شرایط خاص، مسکن قوی برای دردهای عصبی

توجه داشته باشید که نباید بدون تجویز پزشک هیچ دارویی مصرف کنید.

کمبود چه ویتامینی باعث زانو درد می‌شود؟

کمبود برخی ویتامین‌ها به‌ خصوص ویتامین B12 می‌تواند باعث آسیب اعصاب و بروز این عارضه شود. همچنین ویتامین D و کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و مفاصل ضروری‌اند. بنابراین بررسی سطح ویتامین‌ها در بدن بخشی از روند تشخیص است.

علت زانو درد ناگهانی

گاهی فرد هیچ سابقه قبلی ندارد؛ اما ناگهان دچار زانو درد می‌شود. علت زانو درد ناگهانی می‌تواند شامل:

• فشار ناگهانی روی اعصاب
• اسپاسم عضلانی
• آسیب حین ورزش یا فعالیت سنگین
• شروع التهاب یا عفونت عصبی باشد.

پا درد عصبی

زانو درد عصبی معمولا همراه با پا درد عصبی است. دلیل آن مسیر طولانی اعصاب از ستون فقرات تا انگشتان پا است. به همین دلیل بیماران اغلب علاوه بر زانو، در ران یا ساق هم احساس سوزش و بی‌ حسی دارند.

چه روش‌هایی برای پیشگیری وجود دارد؟

• ورزش منظم و تقویت عضلات کمر و پا
• کنترل قند خون (برای جلوگیری از نوروپاتی دیابتی)
• حفظ وزن مناسب
• اجتناب از نشستن طولانی
• مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی