سندرم تونل کارپال چیست

همانطور که گفته شد این بیماری بسیار شایع است که منجر به درد، بی حسی، گزگز و ضعف در دست و مچ دست می‌شود. چنین عارضه‌ای زمانی رخ می‌دهد که فشار زیادی به داخل مچ دست و عصب مدیان وارد شود.

عصب مدیان وظیفه ایجاد احساس در انگشت شست، سبابه، میانی و نیمی از انگشت حلقه را دارد. معمولا انگشت کوچک تحت تاثیر این عصب قرار ندارد.

آشنایی با تونل کارپال

تونل کارپال یک کانال باریک در مچ دست است. کانال کارپال این امکان را برای شما فراهم کرده است که عصب مدیان و تاندون‌ها از این قسمت عبود کرده و دست و بازو را به یکدیگر متصل کند. این کانال شامل موارد زیر است:

استخوان‌های مچ دست

این استخوان‌ها کف و کناره‌های تونل را تشکیل می‌دهند و به‌صورت نیم دایره تشکیل می‌شوند.

رباط

قسمت بالای تونل، رباطی با بافت محکم تشکیل داده است که تونل یا کانال را به هم متصل می‌کند. درون کانال، عصب مدیان و تاندون‌ها قرار دارد.

عصب مدیان

این عصب احساس بیشتری در انگشتان دست ایجاد می‌کند. همچنین منجر به قدرت بخشیدن انگشت شست و اشاره می‌شود.

تاندون‌ها

بافت‌هایی طناب مانند دارند و عضلات بازو را به استخوان‌های دست متصل می‌کند. همچنین این امکان فراهم می‌شود تا انگشتان و شست خم شوند.

عوارض سندرم تونل کارپال

عوارض می‌تواند ناشی از خود بیماری یا روش‌های درمانی باشد. گاهی اوقات این بیماری می‌تواند باعث آسیب برگشت‌ناپذیر عصب میانی شود که اختلال و ناتوانی دائمی را به دنبال دارد.

احتمال کاهش حرکت دست به دنبال ضعف عضلانی و آتروفی در پایه انگشت شست وجود دارد.

چه افرادی احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال را دارند

افرادی در معرض خطر این بیماری قرار دارند که به واسطه مشاغل خاصی که دارند به‌طور مکرر دست و مچ دست آنها در حال فعالیت تکراری است. حرکاتی که می‌تواند افرادی در معرض خطر این بیماری قرار دهد شامل موارد زیر است:

• برخی از مشاغل خاص مانند نجاری که فشار زیادی به واسطه چکش زدن به دستش وارد می‌شود.
• در این قسمت از دست فعالیت مکرری انجام می‌شود.
• در مچ دست حرکت شدیدی انجام گیرد.
• لرزش زیادی در مچ دست به‌صورت مکرر ایجاد شود.

بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌توانند در ایجاد سندرم تونل کارپال نقش داشته باشند که این موارد به شرح زیر است:

• وراثت
• بارداری
• همودیالیز
• دررفتگی در مچ دست
• بیماری‌های آرتروز مانند آرتریت روماتوئید و نقرس
• عدم تعادل هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید)
• دیابت
• اعتیاد به الکل
• وجود تومور در تونل کارپ
• افزایش سن
• رسوب آمیلوئید ( پروتئین غیر طبیعی)

باید به این نکته نیز اشاره کرد که سندرم تونل کارپال در زنان بیشتر از مردان است.

علت ایجاد سندرم تونل کارپال چیست

سندرم تونل کارپال زمانی ایجاد می‌شود که فضای داخلی مچ دست تنگ شود. کم بودن این فضا می‌تواند به عصب مدیان و تاندون‌ها فشار وارد کند. در این مواقع عصب و تاندون‌ها متورم می‌شوند و احساس دست و انگشتان از بین می‌رود.

آیا همیشه احساس درد در دست به‌دلیل ایجاد سندرم تونل کارپال است

با این حال که سندرم تونل کارپال یک بیماری شایع است؛ اما بیماری‌های مشابهی وجود دارد که منجر به احساس درد در دست می‌شود، در ادامه این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:

تاندینوز

در این مواقع التهاب بر مچ دست و انگشت شست تاثیر می‌گذارد. زمانی که دست خود را مشت می‌کنید، احساس درد دارید.

انگشت ماشه‌ای

این عارضه باعث ایجاد درد در انگشت شست می‌شود. علاوه بر این زمانی که انگشتان دست خم می‌شود، درد را احساس می‌کنید و همچنین احساس قفل شدن یا سفتی دارید.

آرتروز

منظور از این عارضه ایجاد سفتی و تورم در مفصل است. آرتروز می‌تواند بسیاری از مفاصل بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین علاوه بر دست می‌تواند بسیاری از مفاصل شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد و منجر به بروز علائم آزاردهنده در بیمار شود.

سندرم تونل کارپال چه علائمی دارد

علائم ناشی از این بیماری به آرامی شروع می‌شود و ممکن است در هر زمانی بروز کند. علائم اولیه ناشی از این بیماری به شرح زیر است:

• بی حسی هنگام شب؛
• سوزن سوزن شدن یا درد در انگشتان (به ویژه انگشت شست، انگشت اشاره و میانی).

علائم رایجی که در طول روز احساس می‌شود، شامل موارد زیر است:

• سوزن سوزن شدن انگشتان دست
• کاهش احساس در نوک انگشتان دست
• مشکل داشتن هنگام انجام کارهای کوچک مانند گرفتن اشیا، گرفتن فرمان جهت رانندگی، نگه داشتن کتاب برای خواندن، نوشتن، هنگام استفاده از کیبورد و…

با بدتر شدن این عارضه علائم ثابت و مشخصی را احساس می‌کنید:

• احساس ضعف در دست
• ناتوانی در انجام کارهای ساده مانند بستن دکمه پیراهن
• افتادن اشیا از دست
• در شدیدترین شرایط عضلات انگشت شست دست به اندازه قابل توجهی کوچک می‌شود (آتروفی).

سندرم تونل کارپال در بارداری

زمانی که عصب مدیان تحت فشار قرار گیرد، باعث ایجاد سندرم تونل کارپال می‌شود. طی بارداری ممکن است بیش از نیمی از خانم‌های بارداری این بیماری را تجربه کنند.

معمولا این عارضه در سه ماهه سوم (بین ۲۸ تا ۴۰ هفتگی) رخ می‌دهد، اما احتمال ایجاد آن در سه ماهه اول یعنی از ابتدا تا ۱۳ هفتگی وجود دارد.

سندرم تونل کارپال چگونه تشخیص داده می‌شود

زمانی که به دلیل درد ناشی از مچ دست به پزشک فوق تخصص درد مراجعه می‌کنید، شما را معاینه می‌کند. سپس برای تشخیص نهایی و دقیق آزمایشاتی انجام می‌شود که ممکن است شامل هر یک از این موارد باشد:

نشانه تینل؛

در این آزمایش پزشک بر عصب مدیان مچ دست ضربه می‌زند تا متوجه شد که بیمار در انگشتان احساس سوزن سوزن شدن دارد یا خیر.

تست خم شدن مچ دست یا آزمایش فالن؛

در این آزمایش بیمار باید آرنج دست خود را روی میز قرار دهد و اجاز دهد که مچ دست به جلو بیفتد. فردی که مبتلا به سندرم تونل کارپال باشد، در طی ۶۰ ثانیه بی حسی و گزگز شدن انگشتان را تجربه خواهد کرد. هرچه علائم سریع‌تر ظاهر شود، شدت سندرم تونل کارپال بیشتر است.

اشعه ایکس؛

اگر حرکات مچ دست محدود شود یا شواهدی از آرتروز یا وارد شدن آسیب وجود داشته باشد، ممکن است پزشک صلاح بداند که اشعه ایکس برای بیمار جهت تشخیص دقیق انجام شود.

الکترومیوگرافی (EMG)

با کمک این آزمایش مشخص می‌شود که عصب مدیان چه عملکردی دارد و چقدر در کنترل حرکت عضلات موثر است.

درمان سندرم تونل کارپال

این بیماری به دو روش قابل درمان است:

• روش‌های بدون جراحی
• روش‌های تهاجمی و جراحی

قطعا زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا روش‌های غیر تهاجمی را برای بیمار خود در نظر می‌گیرد تا متحمل عارضه‌های ناشی از درمان‌های تهاجمی نشود. در حقیقت درمانی که برای بیماران در نظر گرفته می‌شود، بسته به شرایط عمومی و پیشرفت بیماری بهترین و موثرترین درمان برای او در نظر گرفته خواهد شد.

درمان غیر جراحی:

• استفاده از آتل مچ دست هنگام شب
• مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن
• تزریق کورتیزون

سایر درمان‌هایی که برای بیمار در نظر گرفته می‌شود، بسته به محیط زندگی و شغل او توصیه می‌شود. به‌طور مثال افرادی که در محل کار خود فعالیت‌های تکراری و پرفشاری انجام می‌دهند، می‌بایست به دست خود استراحت دهند یا از انجام فعالیت‌های پر فشار بر دست خود تا حد امکان خودداری کنند.

از دیگر روش‌های خانگی که برای کنترل و درمان توصیه می‌شود به شرح زیر است:

• موقعیت صندلی خود را تغییر دهید.
• هنگام استفاده از کیبورد به دست خود استراحت دهید.
• هنگام انجام فعالیت با دست، گاهی اوقات دست خود را تغییر دهید.
• از آتل استفاده کنید.
• تمرینات متناسب با شرایط خود را انجام دهید.
• گرما درمانی را جهت تسکین امتحان کنید.

درمان‌ به روش جراحی:

زمانی که سندرم تونل کارپال با روش‌های غیر جراحی بهبود پیدا نمی‌کند، معمولا درمان‌های جراحی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. هدف از جراحی افزایش اندازه کانال جهت کاهش فشار بر عصب و تاندون‌هایی است که از این قسمت عبور می‌کنند.

عوارض بعد از عمل سندرم تونل کارپال

این عمل جراحی مانند هر جراحی دیگری عوارض احتمالی از جمله درد، عفونت، زخم و آسیب عصبی را به دنبال دارد. چنین شرایطی می‌تواند منجر به ضعف، بی حسی، احساس سفتی در ناحیه دست و مچ دست شود.

پزشک از این موارد احتمالی آگاهی دارد و اقدامات لازم را برای جلوگیری و درمان در نظر خواهد داشت.

چگونه می‌توان از سندرم تونل کارپال جلوگیری کرد

پیشگیری از سندرم تونل کارپال امری دشوار است. چنین شرایطی در اغلب مواقع به‌دلیل نوع فعالیت‌های روزانه افراد ایجاد می‌شود که گاهی اوقات خودداری از اینگونه فعالیت‌ها غیر ممکن است.

با این حال نکاتی در این باره وجود دارد که می‌تواند از این عارضه جلوگیری کرد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

• با مچ دست راست بخوابید.
• هنگام استفاده از ابزار باید مچ دست خود را صاف نگه دارید.
• از خم کردن و کشیدن مچ دست به طور مکرر خودداری کنید.
• تا حد امکان از فعالیت‌های پر تکرار و پر فشار خودداری کنید.
• پس از انجام فعالیت‌های تکراری در مچ دست، استراحت کنید.
• قبل و بعد از فعالیت‌های پر تکرار، تمرینات کششی انجام دهید.

آیا پروسه درمان سندرم تونل کارپال طولانی است

جراحی جهت ترمیم سندرم تونل کارپال نیاز به روند بهبودی خاصی ندارد. پس از چند روز می‌توانید با اجازه پزشک بانداژی زا که روی بخیه پوشانده می‌شود، بردارید و فعالیت‌های سبک خود را آغاز کنید.

دامنه کامل حرکات انگشت و تسکین علائم اولیه معمولا طی دو هفته پس از برداشتن بخیه برداشته می‌شود. معمولا بیماران می‌توانند پس از شش هفته به فعالیت‌های خود بازگردند. بازگشت و شروع مجدد فعالیت‌ها به نوع کار، میزان استراحت شما بین کار و تجهیزات در محل کار بستگی خواهد داشت.

آیا سندرم تونل کارپال خطرناک است؟

اگر برای درمان این بیماری اقدامی نکنید، احتمال آسیب دائمی وجود دارد. خوشبختانه این عارضه راهکارهای درمانی متفاوتی دارد و به شما در تسکین علائم و جلوگیری از آسیب داخلی به مچ دست کمک می‌کند.

ورزش برای سندرم تونل کارپال

چندین تمرین وجود دارد که می‌توانید برای تسکین علائم سندرم تونل کارپال انجام دهید. هر زمان که با هر تمرینی دردی احساس کردید، باید از ادامه تمرین خودداری کنید.

باید قبل از شروع تمرینات دست خود را به مدت ۱۵ دقیقه با استفاده از کمپرس گرم، گرم نگه دارید و به مدت ۲۰ دقیقه از کمپرس سرد روی دستان خود استفاده کنید تا از التهاب جلوگیری شود.

حرکت کششی مچ دست

این تمرین به کشش عضلات در قسمت داخلی ساعد کمک خواهد کرد. برای انجام آن به این موارد توجه داشته باشید:

• یک دست را به طور مستقیم در جلوی بدن در ارتفاع شانه قرار دهید.
• دست خود را به حالت ایست قرار دهید و به عقب خم کنید.
• از دست مخالف استفاده کنید تا کف دست به آرامی به سمت بدن کشیده شود و کشش را در قسمت داخلی ساعد خود احساس کنید.
• ۱۵ ثانیه به همین حالت نگه دارید.
• سپس رها کنید و پنج بار این تمرین را تکرار کنید.
• بعد از تمرین با یک دست، با دست دیگر خود نیز این تمرین را انجام دهید.
• باید چهار بار در روز، ۵ تا ۷ روز در هفته تکرار کنند.

خم کردن مچ دست

این تمرینی که در ادامه برای شما توضیح می‌دهیم به کشش ماهیچه‌های بیرونی ساعد کمک می‌کند:

• یک دست را جلوی بدن در ارتفاع شانه قرار دهید.
• کف دست باید به سمت پایین قرار بگیرد و مچ دست را خم کنید، به طوری که انگشتان به سمت زمین قرار بگیرد.
• با کمک دست دیگر، دست خم شده را به آرامی به سمت بدن بکشید تا کشش را در قسمت بیرونی ساعد خود احساس کنید.
• در همین حالت ۱۵ ثانیه نگه دارید.
• سپس رها کرده و ۵ بار این تمرین را تکرار کنید.
• پس از آن، این تمرین را با دست دیگر خود امتحان کنید.

تمرین گلاید

گلاید یک تمرین کششی برای کمک به بهبود عصب تحت فشار مانند عصب مدیان است:

• دست خود را مشت کنید، به طوری که انگشت شست به سمت بیرون باشد.
• انگشتان خود را باز کنید سپس انگشتان و شست را به سمت بیرون بکشید و شست را در کنار دست خود فشار دهید.
• دست خود را به سمت ساعد خم کنید، سپس انگشت شست را به سمت بیرون بکشید.
• با دست دیگر خود باید فشار کمی روی شست وارد کنید تا کمی کشش پیدا کند.
• برای تغییر هر حالت از دست خود باید ۳ تا ۷ ثانیه نگه دارید.
• بیماران می‌توانند این تمرین را ۱۰ تا ۱۵ بار در روز، ۶ تا ۷ روز در هفته تکرار کنند.

لیفت مچ دست

با این تمرین می‌توانید روی عضلات ساعد کار کنید:

• کف دست خود را صاف روی یک میز قرار دهید.
• دست دیگر خود را باید در زاویه قائم قرار دهید تا سراسر بند انگشت را پوشش دهد.
• مچ و انگشت دست پایین را به طوری که با دست بالا به پایین فشار می‌دهید، بلند کنید.
• ۵ ثانیه نگه دارید سپس استراحت کنید.
• ۱۰ بار این تمرین را تکرار کنید.
• سپس با دست مخالف خود این تمرین را انجام دهید.