کمردرد عصبی نوعی درد ناشی از فشار یا آسیب به عصب‌های نخاعی است. این درد معمولا به صورت تیرکشنده از کمر به پاها، همراه با گزگز یا بی‌حسی دیده می‌شود. درمان آن بسته به شدت شامل داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی و در موارد شدید جراحی است.
تا به حال درد کمر همراه با تیر کشیدن به پا یا گزگز در انگشتان را تجربه کرده‌اید؟ این حالت معمولا فراتر از یک درد ساده عضلانی است و می‌تواند نشانه کمردرد عصبی باشد.
طبق آمار، بیش از ۸۰٪ افراد در طول زندگی دچار کمردرد می‌شوند و بخشی از آنها ناشی از فشار یا آسیب به عصب‌های نخاعی است. اهمیت شناخت این نوع درد در این است که اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند باعث ضعف عضلانی، محدودیت حرکتی و حتی مشکلات جدی‌تر شود.
کمردرد عصبی چیست؟
کمردرد عصبی (Neuropathic Low Back Pain) نوعی درد است که به دلیل تحریک یا فشار بر عصب‌های نخاعی ایجاد می‌شود. این درد معمولا تیر کشنده، همراه با سوزش یا بی‌حسی است و می‌تواند به پاها انتشار یابد.
متفاوت با کمردرد عضلانی
- کمردرد عضلانی: بیشتر موضعی و مبهم است و اغلب پس از فعالیت شدید یا وضعیت بد بدن بروز می‌کند.
- کمردرد عصبی: درد به پا تیر می‌کشد، همراه با گزگز یا ضعف است و به آن رادیکولوپاتی هم گفته می‌شود.
یکی از رایج‌ترین اشکال کمردرد از نوع عصبی، سیاتیک است که در اثر فشار روی عصب سیاتیک ایجاد می‌شود و درد از باسن تا ساق پا ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: درمان کمردرد بدون جراحی
چه دلایلی دارد؟
دلایل مختلفی می‌توانند باعث فشار یا آسیب به عصب‌های کمر شوند:
- فتق دیسک کمر: شایع‌ترین علت؛ دیسک جابه‌جا شده روی عصب فشار وارد می‌کند.
- تنگی کانال نخاعی: باریک شدن مجرای نخاع باعث فشردگی عصب می‌شود.
- آرتروز مهره‌ها (اسپوندیلوز): ساییدگی و تغییرات مفصلی باعث التهاب عصب‌ها می‌شود.
- بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت (نوروپاتی دیابتی)، ام اس و التهاب‌های مزمن می‌توانند اعصاب را درگیر کنند.
- سبک زندگی ناسالم: نشستن طولانی مدت، وضعیت بد بدن، کم تحرکی، استرس و تنش عصبی هم در بروز آن نقش دارند.
علائم کمردرد عصبی
علائم بسته به شدت و محل فشار روی عصب متفاوت است؛ اما شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- درد تیرکشنده از کمر به پاها (اغلب یک پا)
- گزگز، بی حسی یا مورمور در اندام تحتانی
- ضعف عضلانی یا کاهش رفلکس‌ها
- تشدید درد هنگام نشستن طولانی یا عطسه و سرفه
مطالب مرتبط: بهترین آمپول برای کمردرد
علائم هشدار که باید توجه داشته باشید
در موارد زیر باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- بی اختیاری ادرار یا مدفوع
- ضعف شدید و ناگهانی پا
- درد بسیار شدید و غیرقابل تحمل
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در صورت نیاز از آزمایش‌ها و تصویربرداری کمک می‌گیرد:
- MRI و CT اسکن: برای بررسی فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی
- تست‌های عصبی (EMG و NCV): برای ارزیابی عملکرد اعصاب
- آزمایش خون: جهت بررسی بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت
روش‌های درمان کمردرد عصبی
درمان‌های غیرجراحی
داروی کمر درد عصبی
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش التهاب و درد
- شل کننده‌های عضلانی برای رفع اسپاسم
- داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی خاص برای کاهش درد عصبی
فیزیوتراپی
- تمرینات کششی و تقویتی
- اصلاح وضعیت بدن و آموزش اصول ارگونومی
- الکتروتراپی و سایر تکنیک‌های توانبخشی
تزریق‌ها
- تزریق استروئید اپیدورال برای کاهش التهاب ریشه عصب
- بلوک عصبی جهت تسکین موقت درد
بهترین روش درمان از جمله تزریق، در صورت نیاز برای تسکین درد توسط متخصص درد در کلینیک درد برای شما انجام می‌گیرد.
اصلاح سبک زندگی
- کاهش وزن
- اجتناب از نشستن طولانی و وضعیت‌های نامناسب
- فعالیت بدنی منظم و سبک
بیشتر بخوانید: بهترین حالت خواب برای کمردرد
جراحی در کمردرد عصبی
در صورت عدم پاسخ به درمان‌های غیرجراحی یا وجود علائم خطر، جراحی توصیه می‌شود.
- موارد نیاز به جراحی: فتق دیسک شدید، تنگی کانال نخاعی و ضعف پیشرونده پا
- انواع جراحی: دیسککتومی، لامینکتومی و فیوژن (جوش دادن مهره‌ها)
درمان خانگی این نوع کمردرد
بسیاری از بیماران قبل از مراجعه به پزشک به دنبال راه‌های خانگی هستند. برخی از این روش‌ها می‌توانند در کنار درمان اصلی موثر باشند:
- کمپرس گرم یا سرد برای کاهش التهاب و شل شدن عضلات
- ماساژ ملایم ناحیه دردناک
- استراحت کوتاه مدت (نه بیشتر از ۲ روز)
- تکنیک‌های آرام سازی مانند مدیتیشن و یوگا برای کاهش استرس
درمان‌های مکمل
- طب سوزنی: برخی مطالعات اثر آن بر کاهش درد را نشان داده‌اند.
- یوگا و پیلاتس: به بهبود انعطاف و کاهش تنش عصبی کمک می‌کنند.
ورزش برای کمردرد عصبی
ورزش‌های منظم نقش مهمی در بهبود و پیشگیری دارند. توصیه می‌شود تمرینات زیر با نظر فیزیوتراپیست انجام شوند:
- حرکات کششی همسترینگ و کمر
- تقویت عضلات شکم و کمر
- شنا و پیلاتس برای افزایش انعطاف پذیری
- راه رفتن آرام به‌طور منظم
رابطه کمردرد عصبی و استرس
خیلی از بیماران سوال می‌کنند که کمردرد عصبی از استرسه؟ پاسخ این است که استرس و اضطراب می‌توانند عضلات را منقبض و درد را تشدید کنند. همچنین استرس مزمن باعث افزایش حساسیت سیستم عصبی به درد می‌شود.
بنابراین استرس و کمردرد مرتبط‌اند و کنترل استرس (مدیتیشن، یوگا و تمرین تنفس عمیق) بخشی مهم از درمان است.
کمردرد عصبی در بارداری
کمردرد در بارداری شایع است و در برخی زنان ماهیت عصبی پیدا می‌کند. دلایل آن شامل تغییرات هورمونی، افزایش وزن و فشار روی عصب سیاتیک است.
استفاده از کمربند بارداری، تمرینات کششی ملایم و خوابیدن به پهلو می‌تواند کمک کننده باشد. مصرف دارو باید فقط با نظر پزشک انجام شود.
کمردرد و پادرد عصبی
کمردرد از نوع عصبی اغلب فقط در ناحیه کمر باقی نمی‌ماند، بلکه به دلیل درگیر شدن عصب‌ها، به پا نیز انتشار پیدا می‌کند. این حالت به‌خصوص زمانی رخ می‌دهد که عصب سیاتیک یا سایر ریشه‌های عصبی تحت فشار باشند.
علائم شایع کمردرد همراه با پادرد
- درد تیرکشنده از کمر به ران، ساق یا کف پا (معمولا در یک پا)
- گزگز، بی حسی یا مورمور در اندام تحتانی
- ضعف عضلانی پا یا احساس سنگینی در حین راه رفتن
- تشدید درد هنگام نشستن طولانی، عطسه یا سرفه
پیشگیری و مراقبت بلندمدت
- ورزش‌های تقویتی برای کمر و شکم
- حفظ وزن سالم
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- ترک سیگار
- داشتن خواب کافی و وضعیت مناسب نشستن
فرق کمردرد عصبی با دیسک کمر
- کمردرد عصبی: نوعی درد ناشی از آسیب یا فشار به عصب (می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از جمله دیسک، تنگی کانال نخاعی یا آرتروز).
- دیسک کمر: یک بیماری ساختاری در ستون فقرات است که یکی از شایع‌ترین علل این نوع کمردرد محسوب می‌شود.
به زبان ساده:
- دیسک کمر علت است، این نوع کمر درد نتیجه آن است.
- هر دیسکی ممکن است کمردرد نوع عصبی ایجاد کند، ولی هر کمر درد عصبی الزاما از دیسک نیست.
سوالات متداول
کمردرد عصبی چیست و چه فرقی با سیاتیک دارد؟
هر نوع دردی است که به دلیل فشار بر عصب‌های نخاعی ایجاد می‌شود؛ سیاتیک نوعی از آن است که عصب سیاتیک را درگیر می‌کند.
بهترین دارو برای کمر درد عصبی چیست؟
داروهای ضدالتهاب، شل کننده عضلات و در موارد خاص داروهای ضدتشنج یا ضد افسردگی تجویز می‌شوند.
درمان خانگی کمر درد عصبی موثر است؟
بله، کمپرس گرم و سرد، ماساژ و یوگا می‌توانند درد را کاهش دهند، اما جایگزین درمان پزشکی نیستند.
کمردرد عصبی در بارداری چگونه کنترل می‌شود؟
با ورزش‌های کششی ملایم، استفاده از کمربند حمایتی و مشاوره با پزشک.
چه زمانی به جراحی نیاز است؟
وقتی درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند یا علائم خطر مثل ضعف شدید و بی‌اختیاری ایجاد شوند.
مدت زمان بهبودی چقدر است؟
بسته به علت و شدت بیماری، از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد.
