سندرم باند ایلیوتیبیال چیست
اگر در قسمت بیرونی زانو دچار درد شدهاید، به خصوص اگر دونده هستید و فعالیتهای دیگر مانند دوچرخه سواری انجام دادهاید، نشانهای از سندرم باند ایلیوتیبیال است.
این آسیب اغلب به دلیل فعالیتهایی است که زانو بهطور مکرر خم میشود مانند دویدن، دوچرخه سواری، پیاده روی در مسافتهای طولانی و…
باند ایلیوتیبیال بافت ضخیم الیافی است که از قسمت خارجی باسن تا خارج ران و زانو تا بالای استخوان ساق پا ادامه دارد. اگر این بافت بیش از حد سفت شود، منجر به تورم و درد در ناحیه زانو میشود.
معمولا سندرم باند ایلیوتیبیال با گذشت زمان و انجام اقدامات درمانی بهتر میشود و معمولا نیازی به عمل جراحی ندارد.
نوار ایلیوتیبیال چیست؟
این نوار نقش انتقال نیرو بین لگن و زانو را دارد و باعث پایداری زانو در حرکات مختلف میشود. اصطلاحات دیگری مانند سندروم نوار ایلیوتیبیال و نوار ایلیو تیبیال هم برای این ساختار استفاده میشوند.
مشکلات نوار ایلیوتیبیال معمولا به دلیل تمرینات بیش از حد، کفش نامناسب، یا ضعف عضلات لگن ایجاد میشوند.
توضیحاتی در خصوص عضله و ساختار آن
عضله ایلیوتیبیال یا همان عضله ایلیوتیبیال باند، بخشی از سیستم عضلانی جانبی ران است که با سایر عضلات لگن و ران همکاری میکند. این عضلات علاوه بر کنترل حرکات پا، نقش محافظتی برای زانو و مفصل ران دارند. آسیب دیدگی یا فشار مداوم روی این عضلات میتواند منجر به ایجاد درد، محدودیت حرکت و در موارد شدید، التهاب مزمن شود.
علت ایجاد سندرم باند ایلیوتیبیال چیست
مشکل از قسمتی آغاز میشود که باند ایلیوتیبیال از روی زانو عبور میکند. کیسهای پر از مایع به نام بورس به این باند کمک میکند تا هنگام خم و صاف شدن پا به آرامی روی زانو حرکت کند.
در صورتی که این نوار بسیار محکم باشد، با خم شدن زانو اصطکاک ایجاد میشود و باند و بورس هر دو متورم شده و منجر به سندرم باند ایلیوتیبیال میشود.
چه افرادی مبتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال میشوند
چندین مورد میتواند احتمال اینکه فردی دچار این بیماری شود را افزایش دهد. در ادامه این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:
عدم به کارگیری از تکنیکهای آموزشی مناسب
- حرکات کششی، گرم و سرد کردن را به درستی انجام نمیدهید.
- فشار بیش از حد یا فعالیتهای زیادی انجام میدهید.
- بین تمرینات استراحت کافی ندارید.
- از کفشهای مناسبی استفاده نمیکنید.
دویدن یا تمرین روی سطوح نامناسب
- دویدن روی سراشیبی
- دویدن تنها در یک طرف مسیر (کج شدن بدن به یک سمت)
- تمرین روی سطح شیبدار به جای انتخاب سطح صاف
شرایط جسمی خاص
برخی از شرایط احتمال ایجاد این بیماری را افزایش میدهد:
- پاهای خمیده
- آرتروز زانو
- کوتاه بلند بودن پاها
- چرخاندن مچ پا هنگام راه رفتن یا دویدن
- چرخاندن کل پا هنگام راه رفتن یا دویدن
- احساس ضعف در عضلات شکم یا لگن
سندرم باند ایلیوتیبیال چه علائمی دارد
علامت اصلی، درد در قسمت بیرونی زانو در بالای مفصل است. در ابتدای این بیماری ممکن است با گرم شدن درد تسکین یابد.
پس از گذشت مدتی متوجه خواهید شد که با ورزش کردن بدتر میشوید. علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:
- درد، سوزش یا حساسیت در قسمت خارجی زانو
- احساس ضربه زدن محکم و ناگهانی در قسمت خارجی زانو
- احساس درد در بالا و پایین پا
- گرما و ایجاد قرمزی در قسمت خارجی زانو
در صورت داشتن این علائم، به ویژه مواقعی که تشدید میشود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
پزشک چگونه تشخیص میدهد
معمولا پزشک متخصص درد بر اساس علائم، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی این بیماری را تشخیص میدهد.
به دلیل اینکه این بیماری تنها علت ایجاد درد در قسمت خارجی زانو نیست. ممکن است برای رد سایر علل احتمالی از عکسبرداری اشعه ایکس کمک بگیرد.
سندرم باند ایلیوتیبیال چگونه درمان میشود
اگر دستورات پزشک را انجام دهید و استراحت کافی داشته باشید، معمولا طی 6 هفته بهبود پیدا میکنید.
راهکارهایی که میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند به شرح زیر است:
- از فعالیتهایی که منجر به درد میشود، خودداری کنید.
- از مسکنهای بدون نسخه مصرف کنید.
- یک بسته یخ را در حوله بپیچید و آن را به مدت 10 الی 15 دقیقه در قسمت بیرونی زانو قرار دهید.
با مراجعه به فیزیوتراپیست چنین اقداماتی انجام میگیرد:
- نحوه گرم و سرد کردن به شما آموزش داده میشود.
- تمریناتی به شما آموزش داده میشود تا به تقویت و کشش عضلات پا کمک کند.
- با ماساژ به تسکین درد و تورم کمک خواهد کرد.
با این حال برخی از افراد جهت رفع درد و تورم به تزریق کورتیزون نیاز دارند.
چگونه میتوان از سندرم باند ایلیوتیبیال جلوگیری کرد
برای جلوگیری از این سندرم باید این نکات را در نظر داشته باشید:
- زمان زیادی را برای انجام حرکات کششی، گرم و سرد کردن اختصاص دهید.
- با قدمهای کوتاهتر راه بروید.
- روی سطوح صاف بدوید.
- کفشهای خود را پس از دست دادن کیفیت و فرسودگی، تعویض کنید.
- حرکت کششی را در باند ایلیوتیبیال، ماهیچههای ران و همسترینگ انجام دهید.
تمرینات و کشش مناسب برای این عارضه
تمرینات منظم و کشش ایلیوتیبیال باند بخش مهمی از پیشگیری و درمان هستند. برخی تمرینات مفید شامل:
- کشش ایستاده جانبی ران: ایستادن کنار دیوار و کشیدن پای آسیب دیده به سمت بدن
- کشش خوابیده: خوابیدن به پهلو و استفاده از دست یا کش برای کشش عضلات جانبی ران
- تمرینات تقویتی لگن و ران: اسکات با وزنه سبک، پل لگن و لانچ کنترل شده
این تمرینات نه تنها به کاهش درد کمک میکنند، بلکه از بروز دوباره سندرم ایلیوتیبیال جلوگیری میکنند.
مدت استراحت و دوران نقاهت
برای سندرم باند ایلیوتیبیال، استراحت نقش مهمی در بهبود دارد. استراحت کامل باعث کاهش التهاب میشود و استراحت فعال به حفظ تحرک و جلوگیری از خشکی مفصل کمک میکند. یک جدول زمان بندی نمونه برای دوران نقاهت:
دوره زمانی | فعالیت توصیه شده | نکات مهم |
روز ۱-۳ | استراحت نسبی، کمپرس یخ ۱۵ دقیقه هر ۳-۴ ساعت | از دویدن و دوچرخه سواری پرهیز شود |
روز ۴-۷ | حرکات کششی سبک ایلیوتیبیال باند و پیادهروی کوتاه | از ایستادن طولانی یا خم شدن شدید خودداری شود |
هفته ۲ | تمرینات ملایم تقویتی عضلات لگن و ران | تمرینات مقاومتی سنگین ممنوع |
هفته ۳-۴ | بازگشت تدریجی به دویدن و ورزشهای سبک | درد و تورم نشانه توقف تمرین است |
هفته ۴-۶ | بازگشت کامل به فعالیتهای ورزشی، با نظارت فیزیوتراپ | ادامه حرکات کششی پیشگیرانه توصیه میشود |
تغذیه بعد از آسیب یا عمل
تغذیه مناسب به ترمیم سریع عضلات و کاهش التهاب کمک میکند.
خوراکیهای مفید:
- پروتئین: تخم مرغ، ماهی، مرغ و حبوبات
- میوهها: توت فرنگی، انار و پرتقال (آنتیاکسیدان و ویتامین C)
- سبزیجات سبز برگ: اسفناج و کلم بروکلی
- مغزها و دانهها: گردو، بادام و تخمه کدو
خوراکیهای ممنوع یا محدود:
- فست فود و غذاهای سرخ شده
- نوشابهها و نوشیدنیهای قندی
- غذاهای بسیار چرب و سنگین
عوارض و هشدارها
علت درد جای عمل یا ناحیه آسیب:
- التهاب بافت ایلیوتیبیال یا فشار روی زانو
- کشیدگی عضلات اطراف
چگونه کاهش دهیم؟
با استراحت، کمپرس یخ و کشش ملایم
علائم هشدار:
- تورم شدید یا قرمزی مداوم
- درد شدید که با استراحت کاهش نمییابد
- ضعف عضلانی یا ناپایداری زانو
نحوه خوابیدن و فعالیتهای روزانه
توصیههای عملی برای بیماران:
- خوابیدن به پهلو با قرار دادن بالشت بین زانوها برای کاهش فشار روی باند ایلیوتیبیال
- خودداری از خوابیدن روی پای آسیب دیده
- فعالیتهای روزانه سبک مانند پیاده روی کوتاه و حرکات کششی کوتاه
- اجتناب از نشستن طولانی یا خم شدنهای شدید
- استفاده از صندلی یا بالشت مناسب هنگام نشستن طولانی
سوالات متداول
ایلیوتیبیال باند چیست؟
یک نوار عضلانی و همبندی از لگن تا زانو که به ثبات زانو و حرکت پا کمک میکند.
چگونه از سندرم ایلیوتیبیال پیشگیری کنیم؟
با انجام منظم تمرینات کششی و تقویتی، استراحت کافی بین تمرینات، و استفاده از کفش مناسب هنگام دویدن.
بهترین تمرینات کششی کداماند؟
کشش ایستاده و خوابیده، تمرینات تقویتی لگن و ران و پیادهروی سبک قبل و بعد از ورزش.
چه مدت طول میکشد تا بهبود یابم؟
با رعایت تمرینات و استراحت کافی، معمولا طی ۴ تا ۶ هفته بهبود قابل توجهی حاصل میشود، اما شدت آسیب و میزان فعالیت فرد تاثیرگذار است.