سندرم تونل اولنار چیست و چه درمانی دارد
سندرم تونل اولنار، مچ دست افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عصب اولنار از مچ دست در فضایی به نام کانال گویان تحت فشار قرار می‌گیرد.
به دلیل فشرده شدن عصب علائمی مانند ضعف، گزگز، بی حسی یا درد ایجاد می‌شود. عصب اولنار عصب بزرگی‌ست که از گردن تا دست ادامه دارد.
این عصب مسئول برخی از حرکات و عملکرد دست است. استخوان‌ها و ماهیچه‌ها از عصب اولنار محافظت نمی‌کنند؛ بنابراین، وارد شدن آسیب به این عصب بسیار شایع است.
زمانی که به استخوان آرنج ضربه وارد می‌شود، احساس شوک به شما دست می‌دهد که این درد ناشی از ضربه وارد شدن به عصب اولنار است.
سندرم تونل اولنار چه علائمی دارد
ممکن است بروز علائم این بیماری کمی زمان بر باشد. همچنین علائم با گذشت زمان نیز بدتر خواهند شد.
علائم این سندرم می‌تواند بر دست، مچ دست و انگشت کوچک شما تاثیر بگذارد که این موارد به شرح زیر است:
- بی حسی به خصوص در انگشت کوچک و حلقه
- گزگز انگشتان دست یا سوزن سوزن شدن به خصوص در انگشت کوچک و حلقه
- احساس درد
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره مانند تایپ کردن
- بروز مشکل هنگام نگه داشتن هر وسیله‌ای
- پنجه مانند شدن دست و انگشتان
علت و عوامل خطرساز در ایجاد سندرم تونل اولنار
گانگلیون، یک توده پر از مایع می‌تواند روی مفصل مچ دست ایجاد شود و این سندرم را تشکیل دهد. گانگلیون نوعی کیست خوش خیم و غیر سرطانی است.
این سندرم در اثر ضربه یا فشار مکرر به دست ایجاد می‌شود. انجام برخی از فعالیت‌های ورزشی مانند دوچرخه سواری و وزنه برداری می‌تواند باعث ایجاد این نوع فشار شود.
برخی از مشاغل خاص نیز افراد را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کنند که این موارد به شرح زیر است:
- کار با ابزار ارتعاشی
- ضربه به دست حین فعالیت
- فعالیت با فشارهای مکرر روی دست
- وزنه برداشتن
سندرم تونل اولنار چگونه تشخیص داده می‌شود
تشخیص را ابتدا پزشک با سابقه بیماری و انجام معاینه فیزیکی شروع می‌کند. متخصص درد ابتدا آرنج، مچ و دست شما را معاینه خواهد کرد.
همچنین ممکن است با انجام یک آزمایش ساده، بررسی کند پس از ضربه زدن به عصب ولنار احساس سوزن سوزن شدن دارید یا خیر. ممکن است چنین آزمایش‌هایی را برای شما تجویز کند:
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- اشعه ایکس
- الکترومیوگرافی
- بررسی سرعت هدایت عصبی
این آزمایشات تصویربرداری به شما کمک می‌کند تا پزشک بتواند این سندرم را تشخیص دهد و احتمال وجود مشکلات پزشکی دیگر که چنین علائم مشابهی دارد را رد کند.
چه درمانی برای سندرم تونل اولنار وجود دارد
از آنجایی که در اغلب مواقع این بیماری توسط گانگلیون‌ها یا کیست‌ها ایجاد می‌شود، جراحی برای برداشتن آنها و درمان بسیار ضروری است.
با این حال سایر علل ایجاد این بیماری ممکن است با گزینه‌های غیر جراحی قابل درمان باشد. پزشک بسته به شرایطی که دارید، بهترین گزینه درمانی را برای شما در نظر خواهد گرفت؛ مانند تزریق عصب اولنار.
عمل جراحی
جراحی جهت برداشتن کیستی که باعث فشار روی دست شما می‌شود، بسیار ضروری است. در صورت ایجاد سندرم تونل اولنار، اسکارها و سایر ضایعات ناشی از آن ممکن است نیاز به برداشتن طی عمل جراحی باشد.
از دیگر راهکارهایی که برای کاهش فشار در نظر گرفته می‌شود، بریدن رباط است. پس از جراحی باید احساس آرامش داشته باشید. سوزن سوزن شدن، درد و بی حسی باید برطرف شود.
با این حال ممکن است چندین ماه طول بکشد تا این عصب به‌طور کامل بهبود پیدا کند. در طول فرایند بهبودی باید درمان توانبخشی و تمرینات خاصی را انجام دهید.
گزینه‌های غیر جراحی
ابتدا باید عواملی که منجر به این سندرم می‌شود، شناسایی شود. طبق تشخیص، راهکارهای غیر جراحی برای بیماران در نظر می‌گیرند. ممکن است نیاز باشد که شغل خود را تغییر دهید یا از ابزار ارتعاشاتی استفاده نکنید.
مواردی مانند ماساژ درمانی، مصرف مسکن‌های بدون نسخه و تجویز داروهای ضد التهاب ممکن است بسیار کمک‌کننده باشد.
متخصص درد همچنین ممکن است جهت تسکین درد بیماران تزریق کورتیکواستروئید را برای تسکین موقت در نظر بگیرند. برخی از بیماران نیز نیاز به استفاده از آتل یا مچ بند دارند.
به‌طور کلی این موارد به شرح زیر است:
- استفاده از ابزارهای ارگونومیک
- فیزیوتراپی
- کار درمانی
- ماساژ درمانی
- داروهای مسکن و بدون نسخه
- تزریق داروی کورتیکواستروئید
- استفاده از مچ بند
درمان خانگی سندرم تونل اولنار
برای مدیریت این علائم می‌توانید چندین راهکار خانگی را در نظر داشته باشید که این موارد به شرح زیر است:
- فعالیت‌هایی مانند تایپ کردن را طی روز محدود کنید.
- از ابزارهای ارگونومیک استفاده کنید.
- از فعالیت‌هایی که منجر به تشدید علائم می‌شود، خودداری کنید.
- از قرار دادن آرنج روی مبل یا تکیه دادن به دست خودداری کنید، چنین حرکتی می‌تواند به عصب فشار وارد کند.
- کمپرس یخ را بر قسمت آسیب‌دیده بگذارید.
- از مچ بند یا آتل استفاده کنید.
- مسکن‌های بدون نسخه یا داروهای ضد التهابی مصرف کنید.
عوارض احتمالی سندرم تونل اولنار
در صورتی که درمان به موقع و موثری انجام نشود، ممکن است شرایط برای بیمار بدتر شود و توانایی نگه داشتن اشیا یا هر وسیله‌ای را نداشته باشند.
کارهای ساده‌ای مانند باز کردن شیشه یا تایپ کردن با رایانه غیر ممکن می‌شود. با گذشت زمان آسیب دائمی به عصب اولنار وارد خواهد شد.
همچنین ممکن است بیماران علائمی مانند بی حسی، ضعف، درد، گزگز دائمی در دستان خود داشته باشند.
چگونه می‌توان از سندرم تونل اولنار پیشگیری کرد
هیچ راهکار مشخصی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد. با این حال ممکن است بتوانید با اقدامات احتیاطی خطر این مشکل را کاهش دهید که این موارد به شرح زیر است:
- در محل کار خود استراحت کنید و به مچ دست خود استراحت دهید.
- کارهای سبک‌تری را در طول روز انجام دهید.
- از انجام کارهای تکراری خودداری کنید
- از ابزارهای ارتعاشی استفاده نکنید.
- دست و مچ دستان خود را گرم نگه دارید.
- در حین کار از قرار دادن آرنج به عنوان تکیه گاه خودداری کنید.
سوالات متداول
عصب اولنار چیست و چه وظایفی در بدن دارد؟
عصب اولنار یکی از عصب‌های اصلی بازو و دست است که مسئول کنترل حرکات ظریف دست و حس بخشی از انگشت کوچک و انگشت حلقه است. این عصب همچنین در قدرت گرفتن اشیا نقش دارد و مسیر آن از بازو تا دست عبور می‌کند، شامل ناحیه آرنج و کانال گویان (Guyon’s canal) است.
سندرم تونل اولنار چه علائمی دارد؟
علائم سندرم تونل اولنار شامل درد آرنج و ساعد، بی‌حسی یا گزگز انگشت کوچک و انگشت حلقه، ضعف در گرفتن اشیا و کاهش توانایی انجام حرکات ظریف دست است.
فرق سندرم تونل اولنار با سندرم تونل کوبیتال چیست؟
سندروم تونل اولنار معمولا ناشی از فشار بر عصب اولنار در نزدیکی آرنج است، در حالی که سندرم تونل کوبیتال فشار روی عصب در نزدیکی مچ دست یا کانال گویان ایجاد می‌شود. هر دو باعث اختلال در عملکرد دست و انگشتان می‌شوند، اما محل فشردگی متفاوت است.
چه عواملی باعث آسیب به عصب اولنار می‌شوند؟
عوامل شایع شامل فشار طولانی روی آرنج، حرکات تکراری دست و بازو، شکستگی‌ها یا آسیب‌های استخوانی، دیابت و مشکلات عصبی است.
آیا درمان خانگی برای عصب اولنار مؤثر است؟
بله، درمان خانگی شامل استراحت، استفاده از بریس شبانه، کمپرس یخ و تمرینات کششی و تقویتی دست می‌تواند در مراحل اولیه مؤثر باشد و از بدتر شدن سندرم تونل اولنار جلوگیری کند.
چه زمانی برای درد عصب اولنار باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تداوم درد، بی‌حسی یا ضعف در انگشتان، عدم بهبود با درمان خانگی یا اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
تست عصب اولنار چگونه انجام می‌شود؟
تست عصب اولنار شامل بررسی قدرت عضلات و عملکرد عصب و در صورت نیاز، انجام نوار عصب و عضله (EMG/NCS) است تا میزان آسیب و محل آن مشخص شود.
آیا جراحی عصب اولنار خطرناک است و چه عوارضی دارد؟
جراحی معمولا ایمن است، اما ممکن است عوارضی مانند ضعف دائمی دست، آتروفی عضلات کف دست یا محدودیت حرکتی ایجاد شود.
چگونه می‌توان از آسیب به عصب اولنار پیشگیری کرد؟
با اصلاح وضعیت نشستن و کار با دست‌ها، جلوگیری از فشار طولانی روی آرنج، انجام تمرینات کششی و تقویتی منظم و رعایت مراقبت‌های روزانه می‌توان از آسیب به عصب اولنار جلوگیری کرد.
عصب اولنار با کانال گویان چه ارتباطی دارد؟
کانال گویان (Guyon’s canal) مسیر عبور عصب اولنار در ناحیه مچ دست است. فشار یا آسیب به عصب در این کانال می‌تواند باعث ایجاد سندرم تونل اولنار یا سندرم تونل کوبیتال شود.
