بیماری خود ایمنی لوپوس و علائم آن
لوپوس نوعی بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت و اندام‌های خودش حمله می‌کند.
التهاب ناشی از این بیماری می‌تواند قسمت‌های مختلفی از بدن از جمله مفاصل، کلیه‌ها، سلول‌های خونی، قلب، مغز و ریه را تحت تاثیر قرار دهد.
تشخیص لوپوس ممکن است کمی دشوار باشد؛ زیرا، علائم ناشی از لوپوس مشابه با بیماری‌های دیگر است.
اصلی‌ترین نشانه این بیماری، ایجاد حساسیت روی پوست صورت به شکل بال پروانه در دو گونه است؛ اما، همیشه این‌طور نیست که این نشانه در بیماران وجود داشته باشد.
برخی از افراد مستعد به این بیماری متولد می‌شوند که ممکن است در اثر عفونت، مصرف داروهای خاص یا حتی نور خورشید ایجاد شود. هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، تنها راهکارهایی جهت کنترل علائم در نظر گرفته شده است.
لوپوس چه علائمی دارد؟
هر فردی که به این بیماری مبتلا می‌شود، ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد. علائم ناشی از این بیماری ممکن است به‌صورت ناگهانی یا به آرامی، خفیف یا شدید و همچنین به‌صورت موقت یا دائمی باشد.
به‌طور کلی علائم ناشی از این بیماری بسته به اینکه کدام قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار داده، متفاوت است. شایع‌ترین علائم ناشی از این بیماری به شرح زیر است:
- درد مفاصل، سفتی و تورم (جهت کنترل درد ناشی از لوپوس باید به فوق تخصص درد مراجعه کنید)
- تب
- قرمزی روی صورت که به‌صورت پروانه‌ای، گونه‌ها و بینی را می‌پوشاند یا قرمزی در دیگر قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود.
- ضایعات پوستی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر یا بدتر می‌شود.
- انگشتان دست و پا هنگام قرار گرفتن در معرض سرما یا استرس سفید یا آبی می‌شوند.
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خشکی چشم
- سردرد، سرگیجه و از دست دادن حافظه
در صورتی که دچار اکثر این علائم شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم برای شما صورت گیرد.
دلایل ایجاد بیماری لوپوس
همانطور که گفتیم بیماری لوپوس زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت سالم بدن حمله کند. احتمالا علت ایجاد این بیماری به دلیل ژنتیک و محیط زندگی است.
به‌طور کلی علت دقیق این بیماری را نمی‌توان تشخیص داد. برخی از مواردی که به عنوان محرک در ایجاد این بیماری نقش دارد، شامل موارد زیر است:
نور خورشید
قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است مشکلات پوستی ناشی از بیماری لوپوس را به همراه داشته باشد یا منجر به واکنش‌های داخلی شود.
عفونت‌ها
گاهی اوقات عفونت می‌تواند منجر به ایجاد لوپوس یا عود بیماری شود.
مصرف دارو
این بیماری می‌تواند به دلیل مصرف برخی از داروها از جمله داروی فشارخون، داروهای ضد تشنج و آنتی بیوتیک ایجاد شود.
افرادی که تنها با مصرف دارو دچار این بیماری می‌شوند، قطعا با قطع مصرف دارو بهتر خواهند شد.
عوامل خطر در ایجاد بیماری لوپوس
مواردی که خطر ابتلا به بیماری لوپوس را افزایش می‌دهد به شرح زیر است:
جنسیت
این بیماری در خانم‌ها بیش از آقایان است.
سن
با وجود اینکه احتمال ایجاد این بیماری در همه افراد وجود دارد؛ اما در اغلب مواقع بیشتر در سنین بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی ایجاد می‌شود.
عوارض ناشی از بیماری لوپوس چیست؟
التهاب ناشی از بیماری لوپوس می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد که این موارد به شرح زیر است:
کلیه‌ها
لوپوس منجر به آسیب جدی کلیه می‌شود و نارسایی کلیه یکی از علل اصلی مرگ در افراد مبتلا به بیماری لوپوس است.
مغز و سیستم عصبی مرکزی
اگر مغز تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته باشد، فرد بیمار ممکن است علائمی مانند انواع سردرد، سرگیجه، تغییرات رفتاری، مشکلات بینایی، سکته مغزی یا تشنج را تجربه کند.
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری مشکلات مربوط به حافظه را نیز تجربه می‌کنند و گاهی در بیان افکار خود دچار مشکل می‌شوند.
مشکلات خونی
لوپوس ممکن است منجر به مشکلات خونی از جمله کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم (کم خونی) و افزایش خطر خونریزی یا لخته شدن خون شود. همچنین این بیماری منجر به التهاب رگ‌های خونی می‌شود.
ریه‌ها
این بیماری احتمال ابتلا به التهاب غشای سینه را افزایش می‌دهد که می‌تواند منجر به تنفس دردناک شود. گاهی خونریزی در ریه‌ها و ذات الریه نیز ایجاد می‌شود.
قلب
لوپوس می‌تواند منجر به التهاب ماهیچه‌های قلب، عروق یا غشای قلب شود. خطر بیماری‌های قلبی عروقی و حملات قلبی نیز به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.
نوع دیگر عوارض این بیماری به این صورت است:
عفونت
افراد مبتلا به بیماری لوپوس بیشتر در برابر غفونت‌ها آسیب‌پذیرند؛ چراکه، هم خود بیماری و هم درمانی که برای آن در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند.
سرطان
اینگونه به نظر می‌رسد که این بیماری خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
مرگ بافت استخوانی
این مشکل زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به استخوان کاهش پیدا می‌کند و در اغلب مواقع منجر به شکستگی‌های کوچک در استخوان و در نهایت از بین رفتن آن می‌شود.
عوارض بارداری
خطر سقط جنین در خانم‌های مبتلا به لوپوس، بیشتر است. در واقع این بیماری خطر فشار خون بالا در بارداری و زایمان را افزایش می‌دهد.
جهت کاهش خطر این عوارض پزشکان توصیه می‌کنند که بارداری به تعویق بیفتد تا بیماری حداقل شش ماه تحت کنترل باشد.
نحوه تشخیص بیماری لوپوس به چه صورت است؟
گاهی تشخیص این بیماری دشوار است؛ چراکه، در هر فردی علائم متفاوتی را ایجاد می‌کند. علائم و نشانه‌های این بیماری ممکن است در طول زمان تغییر کند و همانند سایر بیماری‌ها باشد.
با هیچ آزمایشی نمی‌توان این بیماری را تشخیص داد. با انجام ترکیبی آزمایش خون و ادرار، علائم، نشانه‌ها و همچنین با معاینه فیزیکی می‌توان متوجه این بیماری شد.
تست‌های آزمایشگاهی
آزمایش خون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شمارش خون
- سرعت رسوب گلبول قرمز
- بررسی کلیه و کبد
- آزمایش ادرار
- آزمایش آنتی بادی ضد هسته‌ای (ANA)
آزمایشات تصویربرداری
اگر پزشک مشکوک شود که این بیماری بر قلب و ریه‌های شما تاثیر می‌گذارد، ممکن است هر یک از این روش‌های تشخیصی پیشنهاد شود:
- تصویربرداری اشعه ایکس قفسه سینه؛
- اکوکاردیوگرام.
بیوپسی
لوپوس می‌تواند به شکل‌های متفاوتی به کلیه‌های شما آسیب برساند و بسته به نوع آسیبی که به شما وارد شده است، درمان متفاوتی در نظر گرفته می‌شود.
در برخی از موارد ممکن است لازم باشد که نمونه کوچکی از بافت کلیه آزمایش شود تا بهترین درمان در نظر گرفته شود. پزشک نمونه‌گیری را را با سوزن یا از طریق یک برش کوچک انجام خواهد داد.
بیماری لوپوس چه درمانی دارد؟
درمان این بیماری به علائم و نشانه‌های ناشی از آن بستگی خواهد داشت. به‌طور کلی داروهایی که برای درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح زیر است:
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NASID)
داروهای بدون نسخه مانند ناپروکسن سدیم و ایبوپروفن ممکن است برای درمان درد، تورم و تب مورد استفاده قرار گیرد. داروهای قوی‌تر تنها با نسخه قابل تهیه هستند.
داروهای ضد مالاریا
داروهایی که معمولا برای درمان مالاریا مورد استفاده قرار می‌گیرد، بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد و به کاهش خطر بیماری لوپوس کمک خواهد کرد.
از عوارض احتمالی این داروها، ناراحتی معده و آسیب به شبکیه چشم است. هنگام مصرف این داروها باید چشم‌ها به‌طور منظم معاینه شود.
کورتیکواستروئیدها
انواع کورتیکواستروئیدها با التهاب ناشی از لوپوس مقابله می‌کنند. دوز زیاد این داروها اغلب برای کنترل بیماری‌های جدی که کلیه و مغز را درگیر می‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
در مواقع تشدید این بیماری، داروهایی که عملکرد سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند، می‌تواند در کنترل بیماری مفید باشد.
عوارض جانبی احتمالی مصرف این دسته از داروها می‌تواند شامل آسیب کبدی، کاهش باروری و… باشد.
بیولوژیکی
نوعی دیگری از دارو است که به‌صورت تزریق مورد استفاده قرار می‌گیرد که در کاهش علائم بسیار موثر است.
راهکارهای خانگی برای درمان لوپوس
در صورت ابتلا به بیماری لوپوس باید اقدامات لازم برای مراقبت از بدن انجام دهید. در واقع اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن این بیماری کمک کند تا به خوبی بتوانید این بیماری را کنترل کنید.
نکات خانگی به شرح زیر است:
به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید
مراجعه منظم به پزشک از عود این بیماری جلوگیری می‌کند.
تا جای ممکن دور از نور خورشید باشید
از آنجایی که اشعه ماورا بنفش می‌تواند منجر به عود این بیماری شود، در برابر نور خورشید کلاه، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند بپوشید و همچنین از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید.
به‌طور منظم ورزش کنید
ورزش می‌تواند به استحکام استخوان‌ها کمک کند، خطر حمله قلبی را کاهش دهد و منجر به ارتقا سلامت عمومی بدن شود.
سیگار نکشید
مصرف سیگار خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد و همچنین اثر بیماری لوپوس را بر قلب و عروق خونی بدتر می‌کند.
غذاهای سالم مصرف کنید
رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است. گاهی اوقات برخی از بیماران محدودیت غذایی دارند، به‌ویژه اگر دچار فشار خون بالا، آسیب به کلیه و مشکلات کلیوی باشند.
در صورت نیاز به مکمل‌های ویتامین D و کلسیم، پزشک برای شما تجویز خواهد کرد که باید به همان اندازه دستور مصرف کنید.