آشنایی با انواع سردرد

همانطور که گفته شد، سردرد انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است: 

• سردرد میگرنی
• سردرد تنشی
• سردرد کلاستر (خوشه ای)
• سردرد ناشی از سینوزیت
• سردرد همی کرانیا
• سردرد آیس پیک
• سردرد تاندر کلاب یا سردرد صاعقه‌ای
• سردرد هورمونی
• سردرد کافئینی
• سردرد به دنبال فعالیت فیزیکی سنگین
• سردرد ناشی از فشار خون بالا
• سردرد نخاعی

در ۷۰ درصد از مواقع از نوع تنشی است و به‌‌عنوان شایع‌ترین انواع سردرد شناخته می‌شود.

سردرد تنشی

علت اصلی ایجاد این نوع سردرد انقباض عضلات سر و صورت است. این انقباضات می‌تواند دلایل مختلفی از جمله موارد زیر داشته باشد:

• خستگی
• استرس
• افسردگی
• اضطراب

سردرد تنشی می‌تواند در طول روز فرد را درگیر کند. احساس درد در سر، پیشانی و حتی پشت سر ممکن است وجود داشته باشد. گاهی بیمارانی که به فوق تخصص درد مراجعه می‌کنند دردهای خود را اینگونه گزارش می‌دهند که وزنه‌ای سنگین روی سر خود احساس می‌کنند.

در واقع به‌دلیل احساس درد دور سر، فرد احساس سنگینی روی سر خود دارد. همچنین گاهی اوقات ممکن است درد در همه محدوده سر ایجاد شود. این نوع سردرد برعکس میگرن بدون هیچ علائم دیگری مانند تهوع است.

سردرد میگرنی

با وجود اینکه میگرن تنها ۱۶ درصد شایع است؛ اما، اغلب افراد با آن به خوبی آشنایی دارند. بیمارانی که دچار این نوع سردرد هستند همیشه اینگونه بیان می‌کنند که تمایل دارند در محیطی آرام بخوابند و استراحت کنند.

معمولا تنها در یک طرف سر (یک طرف کل صورت) درد ایجاد می‌شود؛ اما می‌تواند دو طرف سر را نیز درگیر کند. دلایل مختلفی منجر به این نوع سردرد می‌شود؛ اما «نورووسکولار» اصلی‌ترین عاملی است که در ایجاد سردرد میگرنی نقش داد.

نورووسکولار از دو جز مهم تشکیل شده که این دو جز منجر به سردرد میگرنی می‌شود. نورو، جز عصبی است  و به واسطه افسردگی ایجاد می‌شود، قسمت وسکولار نیز به این دلیل تشکیل می‌شود که تنگی و گشادی عروقی می‌تواند علت ایجاد این نوع سردرد باشد.

علائم همراه این نوع سردرد شامل تهوع و فونوفوبی (بیزاری از محل‌های شلوغ) داشته باشد. این نوع سردرد در بین خانم‌ها نسبت به آقایان بسیار شایع‌تر است، در واقع آمارها نشان می‌دهد که سردرد در خانم‌ها سه برابر بیشتر از آقایان ایجاد می‌شود.

عوامل شروع کننده سردردهای میگرنی:

• نورهای فلاشینگ مانند نورهای ویترین مغازه
• برخی از مواد غذایی مانند پنیر، کافئین و ادویه‌جات
• بوهای تند
• استرس
• در خانم‌ها عادت ماهیانه یا قاعدگی می‌تواند علت شروع سردرد باشد.

افرادی که دچار این نوع سردرد هستند باید بدانند که از چه نوع غذاهایی باید خودداری کنند یا می‌بایست خواب منظمی داشته باشند. همچنین حالتی که از بیماران دچار سردرد میگرنی گزارش شده به این صورت است هنگامی که صبح از خواب بیدا می‌شوند حال خوبی را تجربه نمی‌کنند و در نهایت دچار سردرد میگرنی می‌شوند.

یشتر بخوانید: سردرد سرویکوژنیک

سردردهای کلاستر (خوشه ای)

این نوع سردرد به گونه‌ای است که اطراف چشم در یک طرف سر اتفاق می‌افتد. خوشبختانه شیوع کمی در بین افراد دارد و خوش‌خیم است. در واقع شیوع این بیماری تنها یک دهم درصد است؛ اما، از شدیدترین انواع سردرد شناخته می‌شود.

برخلاف سردردهای تنشی که به‌صورت خفیف تا متوسط ایجاد می‌شود، سردردهای کلاستر بسیار شدید است. نکته‌ای که در خصوص این نوع سردرد وجود دارد این است که انقدر این نوع سردرد شدید است که ممکن است بیمار افکار خودکشی هنگام درد داشته باشد.

سردردهای کلاستر می‌تواند ارتباطی با برخی از تومورها مانند هیپوفیز داشته باشد. به همین جهت اگر پزشکی به این نوع سردرد مشکوک باشد، انجام MRI را به بیمار توصیه می‌کند تا این موارد بررسی شود.

این نوع سردرد معمولا یکطرفه است. در واقع چشم آن طرفی که دچار درد شده است، کوچک‌تر، دچار اشک‌ریزی یا پلک دچار افتادگی می‌شود. گاهی ممکن است هیچ یک از این علائم نیز وجود نداشته باشد.

احساس بی‌قراری و اضطراب نیز می‌تواند از علائم این نوع سردرد باشد. سردرد کلاستر در آقایان شایع‌تر است و تا سه برابر بیشتر از خانم‌ها مشاهده می‌شود. سردرد کلاستر به شکلی است که حداکثر یک بار در روز ایجاد می‌شود و اگر ایجاد شود بین نیم ساعت تا سه ساعت فرد را درگیر می‌کند.

سردرد ناشی از سینوزیت

در این نوع سردرد دقیقا در قسمتی که سینوزیت‌ها یعنی اطراف چشم‌ها و اطراف بینی ایجاد می‌شود و به‌صورت ناگهانی و حساسیتی است، در واقع یعنی اگر در قسمت‌های سینوزیت که دست بزنید احساس درد در این قسمت‌ها تشدید می‌شود.

نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است که کسانی که دچار درد مزمن هستند، سردرد ندارد. در واقع کسانی که دچار سینوزیت حاد هستند، دچار سردرد می‌شوند.

سردرد همی کرانیا

همی کرانیا، نوع دیگری از سردرد است که در یک طرف سر ایجاد می‌شود و حداقل سه ماه به‌طور مداوم ادامه دارد. ممکن است چند بار در طی روز افزایش شدت درد را احساس کنید. طبق آمار گرفته شده سردرد همی کرانیا حدود ۱ درصد از انواع سردرد را تشکیل می‌دهد.

این نوع بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود. شما ممکن است علاوه بر سردرد چنین مواردی را نیز داشته باشید:

• ریزش اشک یا قرمزی چشم
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• عرق کردن پیشانی
• افتادگی پلک
• کوچک شدن مردمک چشم
• احساس بی قراری

سردرد آیس پیک

از دیگر انواع سردرد می‌توان به نوع آیس پیک اشاره کرد. درد به صورت کوتاه؛ اما شدید در سر احساس می‌شود که تنها چند ثانیه طول می‌کشد.

این نوع از سردرد ممکن است در روز چندین بار بروز پیدا کند. گاهی برخی درد را مانند یک ضربه شدید یا چندین ضربه متوالی گزارش می‌دهند.

سردرد آیس پیک به قسمت‌های مختلفی از سر انتقال پیدا می‌کند. اگر این نوع سردرد را به‌طور مداوم در یک نقطه‌ای از سر خود احساس کنید ممکن است نشانه یک نوع بیماری زمینه‌ای باشد.

سردرد تاندر کلاب یا سردرد صاعقه‌ای

سردرد صاعقه‌ای بسیار شدید است و با سرعت رخ می‌دهد و در کمتر از یک دقیقه نیز به اوج خود می‌رسد. این عارضه می‌تواند هم خوش خیم و هم نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد.

در برخی مواقع سردرد ساندر کلاب نشان دهنده چنین مواردی است:

• پارگی یا انسداد عروق خونی
• آسیب مغزی
• سکته
• سندرم انقباض عروق مغزی برگشت‌پذیر (RCVS)
• واسکولیت (التهاب عروق خونی)
• آپوپلکسی هیپوفیز (خونریزی به داخل یا از دست دادن خون از یک عضو)

اگر برای اولین بار است که این نوع سردرد را تجربه می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید بررسی کند که سردرد علت زمینه‌ای دارد یا خیر.

سردرد هورمونی

افرادی که قاعدگی را تجربه می‌کنند ممکن است سردردهایی داشته باشند که با تغییرات هورمونی مرتبط است. مصرف قرص‌های ضد بارداری، بارداری و قاعدگی بر میزان استروژن بدن تاثیرگذار است که می‌تواند منجر به سردرد شود.

سردردهایی که به دنبال چرخه قاعدگی رخ می‌دهد می‌تواند به عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته شود. این نوع سردرد می‌تواند سه روز قبل از پریود و تا سومین روز پریود در زمان تخمک گذاری ایجاد شود.

سردرد کافئینی

کافئین بر جریان خون در مغز تاثیر می‌گذارد. همانطور که ترک مصرف کافئین باعث سردرد می‌شود، مصرف بیش از اندازه آن نیز همینطور است.

افرادی که به‌طور مکرر دچار سردرد میگرنی می‌گیرند، در صورت مصرف کافئین در معرض خطر شروع آن قرار می‌گیرند.

اگر عادت داشته باشید که هر روز مغز را در معرض مقدار مشخصی کافئین که نوعی محرک است قرار دهید، ممکن است دچار سردرد شوید.

چنین حالتی ممکن است به این دلیل رخ دهد که کافئین ترکیب شیمیایی مغز را تغییر می‌دهد و ترک آن منجر به سردرد می‌شود.

سردرد به دنبال فعالیت فیزیکی سنگین

این نوع سردرد پس از دوره‌ای از فعالیت سنگین رخ می‌دهد. به‌طور مثال وزنه‌برداری، دویدن و… از محرک‌های رایج هستند.

تصور می‌شود که این دسته از فعالیت‌ها منجر به افزایش جریان خون در جمجمه شده و باعث ایجاد سردرد ضربان‌دار در دو طرف سر خواهد شد. این عارضه طی مدت زمان زیادی ادامه ندارد، معمولا طی چند دقیقه یا چند ساعت برطرف خواهد شد.

سردرد ناشی از فشار خون بالا

افزایش فشار خون در بدن می‌تواند منجر به سردرد شود. در حقیقت مواقعی که فشار بالای ۱۸ می‌رود، این نوع سردرد به عنوان نشانه رخ می‌دهد.

اما این نکته را در نظر داشته باشید همیشه فشار خون بالا منجر به سردرد نمی‌شود. سردردی که به دنبال افزایش فشارخون رخ دهد، در دو طرف سر احساس می‌شود و با هر فعالیتی نیز بدتر می‌شود.

اگر فکر می‌کنید که دچار سردرد ناشی از فشار خون بالا شده‌اید و این علائم را نیز دارید، فورا برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر در بینایی
• تنگی نفس
• بی حسی و سوزن سوزن شدن
• خونریزی از بینی
• درد قفسه سینه

سردرد نخاعی

این نوع سردرد به دنبال فشار مایع مغزی نخاعی به دلیل سوراخ کمری یا دورال ایجاد می‌شود. ممکن است سردرد نخاعی را در چنین قسمت‌هایی از بدن خود احساس کنید:

• پیشانی
• شقیقه یا گیجگاه
• بالای گردن
• پشت سر

معمولا سردرد پس از ۲ الی ۳ روز شروع می‌شود؛ اما امکان ایجاد شروع آن پس از چندین ماه وجود دارد. سردرد زمانی که ایستاده‌اید بدتر می‌شود و زمانی که دراز می‌کشید، بهبود پیدا می‌کند. سایر علائم سردرد نخاعی به شرح زیر است:

• تغییرات بینایی
• گردن درد
• حالت تهوع
• سرگیجه
• از دست دادن شنوایی
• انتشار درد در بازوها
• وزوز گوش یا صدای زنگ در گوش