شانه یخ زده یک اختلال دردناک و محدود کننده حرکت در مفصل شانه است که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد.
این وضعیت معمولا به دلیل التهاب، سفتی و چسبندگی بافت‌های اطراف مفصل شانه به وجود می‌آید و در افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله شایع‌تر است.
آیا شانه یخ زده یک بیماری جدی است؟
بله، این عارضه یک بیماری اسکلتی عضلانی جدی و بالینی است که بدون درمان مناسب می‌تواند منجر به ناتوانی عملکردی شانه شود.
در این بیماری، بافت کپسولی مفصل شانه ضخیم شده و باعث کاهش دامنه حرکتی، درد مزمن و اختلال در فعالیت‌های روزانه می‌شود.
چه علائمی دارد؟
شایع‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:
- درد تدریجی یا ناگهانی در ناحیه شانه
- سفتی شدید مفصل شانه
- کاهش دامنه حرکت فعال و غیرفعال
- دشواری در انجام حرکات ساده مثل بالا بردن بازو
- بدتر شدن درد در شب یا هنگام استراحت
بیشتر بخوانید: علت و درمان گزگز شانه
چرا شانه دچار یخ زدگی می‌شود؟
دلایل اصلی بروز این عارضه هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند؛ اما برخی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز عبارتند از:
- بی حرکتی شانه پس از جراحی یا آسیب
- مشکلات متابولیک مثل دیابت
- اختلالات تیروئیدی
- بیماری‌های عصبی (مثل پارکینسون)
- بیماری‌های قلبی یا سکته مغزی
- سابقه شانه یخ زده در سمت مقابل
چه مراحلی دارد و چقدر طول می‌کشد؟
این بیماری معمولا در سه مرحله پیشرفت می‌کند:
مرحله اول: شروع
- درد پیشرونده و کاهش حرکات
- معمولا بین ۶ هفته تا ۹ ماه طول می‌کشد.
مرحله دوم: یخ زدگی
- درد کمتر می‌شود؛ اما سفتی باقی می‌ماند.
- طول مدت ۴ تا ۶ ماه
مرحله سوم: بهبود یا ذوب شدن
- دامنه حرکت به تدریج بازمی‌گردد.
- بین ۶ ماه تا ۲ سال طول می‌کشد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به شانه یخ زده هستند؟
گروه‌های پرخطر شامل:
- افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله
- زنان (۲ برابر بیشتر از مردان)
- مبتلایان به دیابت یا کم کاری تیروئید
- افرادی که مدتی شانه خود را حرکت نداده‌اند.
- کسانی که جراحی سینه، بازو یا قلب انجام داده‌اند.
چه درمانی دارد؟
درمان‌های غیرجراحی رایج:
- فیزیوتراپی و تمرینات کششی منظم
- داروهای ضدالتهابی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- تزریق کورتیکواستروئیدها داخل مفصل
- استفاده از کمپرس گرم و ماساژ
- استفاده از دستگاه‌های فیزیوتراپی مانند اولتراسوند یا TENS
درمان‌های تهاجمی در موارد مقاوم:
- تزریق بلوک عصبی برای کنترل درد
- حرکت دادن شانه در حالت بیهوشی
- آرتروسکوپی شانه؛ آزادسازی کپسول چسبنده از طریق جراحی
تمرینات مفید برای بهبود این عارضه در شانه
برخی تمرینات خانگی ساده اما موثر:
- حرکت پاندولی شانه
- کشش دیواری با انگشتان
- بالا بردن چوب یا عصا به صورت افقی
- کشش با کش مقاومتی سبک
مطالب مرتبط: دررفتگی شانه
توجه: تمرینات باید زیر نظر فیزیوتراپیست شروع و به صورت منظم انجام شوند.
درمان خانگی شانه یخ زده
کمپرس گرم و سرد:
- گرما قبل از تمرین برای شل شدن عضلات
- سرما بعد از تمرین یا هنگام درد شدید
تمرینات ساده روزانه:
- پاندولی شانه
- بالا بردن دست روی دیوار
- کشش با چوب یا حوله
تکرار: روزی ۱ تا ۲ بار، هر بار ۵ تا ۱۰ تکرار، بدون درد شدید
تغذیه و سبک زندگی:
- مصرف غذاهای ضدالتهاب (مثل ماهی، زردچوبه و سبزیجات)
- خواب کافی و پرهیز از بی‌تحرکی
- هیدراته ماندن
نکات مراقبتی:
- نخوابیدن روی شانه دردناک
- استفاده از بالشت زیر بازو
- پرهیز از حرکات ناگهانی یا سنگین
اگر درد شدید شد یا بعد از چند هفته بهتر نشد، حتما به فیزیوتراپی مراجعه کنید.
آیا می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد؟
بله، رعایت نکات زیر به پیشگیری کمک می‌کند:
- حفظ تحرک شانه پس از جراحی یا آسیب
- انجام حرکات کششی سبک روزانه
- کنترل دیابت و اختلالات هورمونی
- مراجعه زودهنگام به پزشک در صورت بروز درد یا سفتی
آیا شانه یخ زده عوارض دارد؟
در صورت عدم درمان مناسب، ممکن است دچار:
- کاهش دائمی دامنه حرکت
- ضعف عضلات اطراف شانه
- اختلال در خواب و فعالیت روزمره
- نیاز به جراحی تهاجمی در موارد شدید
سوالات متداول
آیا خود به خود بهبود می‌یابد؟
در برخی موارد بله؛ اما معمولا بدون درمان زمان زیادی (تا چند سال) نیاز دارد و ممکن است دامنه حرکتی به‌طور کامل بازنگردد.
شانه یخ زده با چه بیماری‌هایی اشتباه گرفته می‌شود؟
بورسیت شانه، پارگی روتاتور کاف و آرتروز شانه بیماری‌هایی هستند که علائمی مشابه داشته و نیاز به بررسی دقیق پزشکی دارند.
آیا می‌توان در دوران بهبودی ورزش کرد؟
بله، ورزش‌های سبک و بدون درد تحت نظارت پزشک یا فیزیوتراپیست توصیه می‌شود.
آیا تزریق کورتون خطرناک است؟
در بیشتر بیماران ایمن است؛ اما مصرف مکرر آن ممکن است باعث افزایش قند خون، نازک شدن غضروف یا عفونت شود.
چقدر طول می‌کشد تا این بیماری درمان شود؟
بین ۱۲ تا ۲۴ ماه، بسته به شدت بیماری و پیگیری درمان ادامه دارد.
