دررفتگی شانه یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که به علت تحرک زیاد این مفصل، اتفاق می‌افتد. شانه بیشترین دامنه حرکتی را در میان مفاصل بدن دارد و همین ویژگی، آن را مستعد آسیب‌های جدی مانند دررفتگی می‌کند.
دررفتگی شانه چگونه اتفاق می‌افتد؟
دررفتگی زمانی رخ می‌دهد که سر استخوان بازو (هومروس) از جایگاه طبیعی خود در حفره گلنوئید (بخشی از استخوان کتف) خارج می‌شود. این آسیب می‌تواند بسیار دردناک باشد و اگر درمان نشود، به عوارضی مانند ناپایداری مزمن مفصل، درد مداوم یا حتی آسیب عصبی منجر شود.
دررفتگی شانه چیست؟
شانه چرا بیشتر از سایر مفاصل دچار دررفتگی می‌شود؟ مفصل شانه به دلیل ساختار خاص خود، آزادی حرکتی بالایی دارد. این تحرک زیاد، باعث می‌شود در برابر نیروهای ناگهانی آسیب‌پذیرتر باشد.
مطالب مرتبط: درمان گزگز شانه
انواع دررفتگی شانه
- دررفتگی قدامی (Anterior Dislocation):
رایج‌ترین نوع، زمانی که استخوان بازو به جلو جابه‌جا می‌شود. - دررفتگی خلفی (Posterior Dislocation):
کمتر شایع، معمولاً بر اثر تشنج یا برق‌گرفتگی ایجاد می‌شود. - دررفتگی پایین‌رونده (Inferior Dislocation):
بسیار نادر، معمولاً در اثر ضربه بسیار شدید به سمت پایین.
دلایل اصلی دررفتگی شانه چیست؟
چندین عامل می‌توانند باعث خروج سر استخوان بازو از محل طبیعی شوند، از جمله:
- ضربه مستقیم یا افتادن:
افتادن روی دست باز یا ضربه مستقیم، از دلایل شایع است. - شل بودن مادرزادی مفاصل:
افرادی با سندرم‌هایی مثل اهلرز-دانلوس، در خطر بیشتری قرار دارند. - سابقه قبلی دررفتگی:
یک بار دررفتگی احتمال بروز دوباره را افزایش می‌دهد. - ضعف عضلانی یا آسیب به بافت نرم:
آسیب به عضلات یا رباط‌های نگهدارنده‌ی شانه، ثبات مفصل را کاهش می‌دهد. - حرکات غیرقابل کنترل:
انقباض شدید عضلات طی تشنج یا برق‌گرفتگی می‌تواند باعث دررفتگی شود.
بیشتر بخوانید: بورسیت شانه
چه کسانی بیشتر در معرض دررفتگی شانه هستند؟
- ورزشکاران حرفه‌ای (فوتبال، بسکتبال، ژیمناستیک، کشتی)
- افرادی با مفاصل شل مادرزادی
- بیماران با سابقه قبلی دررفتگی شانه
- سالمندان (به دلیل ضعف عضلانی و پوکی استخوان)
علائم دررفتگی شانه چیست؟
- درد شدید و ناگهانی در شانه
- ناتوانی در حرکت دادن بازو
- تغییر شکل ظاهری شانه (افتادگی یا برآمدگی غیرطبیعی)
- تورم، کبودی و اسپاسم عضلانی
- بی‌حسی یا گزگز در بازو یا دست
چگونه دررفتگی شانه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک چگونه دررفتگی را تایید می‌کند؟
- معاینه بالینی (ارزیابی ظاهر و حرکت شانه)
- تصویربرداری با رادیولوژی (X-Ray)
- MRI یا سی‌تی اسکن در موارد مشکوک به آسیب‌های همزمان بافت نرم
درمان دررفتگی شانه چگونه است؟
- جااندازی بسته (Closed Reduction):
پزشک تلاش می‌کند استخوان را بدون جراحی به محل صحیح بازگرداند. - بی‌حرکت کردن (Immobilization):
استفاده از آتل یا اسلینگ برای مدتی جهت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده. - دارو درمانی:
مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب. - فیزیوتراپی:
برای بازگرداندن دامنه حرکتی و قدرت عضلانی پس از تثبیت مفصل. - جراحی:
در موارد دررفتگی مکرر یا آسیب شدید رباط‌ها و تاندون‌ها، جراحی لازم است.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله رسوب کلسیم شانه را مطالعه کنید.
چگونه می‌توان از دررفتگی شانه جلوگیری کرد؟
- تقویت عضلات شانه (به ویژه عضلات روتاتور کاف)
- پرهیز از حرکات ناگهانی یا خطرناک در ورزش
- استفاده از تجهیزات ایمنی در ورزش‌های پربرخورد
- درمان کامل آسیب‌های قبلی شانه
پرسش‌های متداول
آیا بعد از یک بار دررفتگی، احتمال دررفتگی مجدد وجود دارد؟
بله. به ویژه در افراد جوان یا ورزشکار، احتمال دررفتگی مجدد بالاتر است.
چقدر طول می‌کشد تا شانه بعد از دررفتگی بهبود یابد؟
به طور معمول، ۴ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. این زمان به شدت آسیب و روند توانبخشی بستگی دارد.
آیا تمرینات ورزشی به جلوگیری از دررفتگی کمک می‌کند؟
بله. تمرینات تقویتی عضلات شانه نقش مهمی در پیشگیری از دررفتگی دارند.
دررفتگی شانه بدون ضربه هم ممکن است اتفاق بیفتد؟
بله، در شرایط خاصی مانند تشنج یا شل بودن مادرزادی مفاصل ممکن است بدون ضربه مستقیم دررفتگی رخ دهد.
جمع‌بندی
دررفتگی شانه یک آسیب شایع ولی قابل درمان است. آگاهی از علائم، دلایل و روش‌های درمان می‌تواند کمک کند آسیب را به موقع تشخیص داده و درمان مؤثری را طی کنید. در صورت بروز علائم، مشورت با پزشک ضروری است تا از عوارض بلند مدت جلوگیری شود.
