سندرم تونل کوبیتال چیست؟

سندرم تونل کوبیتال آرنج (Cubital Tunnel Syndrome) یا همان سندروم تونل کوبیتال یکی از شایع‌ترین مشکلات عصبی در ناحیه آرنج است.
این بیماری به دلیل تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار (Ulnar Nerve) در تونل کوبیتال ایجاد می‌شود. تونل کوبیتال (tunel cubital) مسیری باریک در قسمت داخلی آرنج است که عصب و رگ کوبیتال از آن عبور می‌کنند.
به همین دلیل در برخی منابع به آن ناحیه کوبیتال، ناحیه انته‌کوبیتال (antecubital) یا حتی ناحیه کوبیتال دست گفته می‌شود.
گاهی افراد در جستجو یا مکالمه روزمره به اشتباه از اصطلاحاتی مانند سندروم کوبیتال، کوبیتال یا حتی cubital / cubital برای اشاره به این بیماری استفاده می‌کنند، اما همه این نام‌ها در اصل به همان سندرم تونل کوبیتال اشاره دارند.

علت ایجاد سندرم تونل کوبیتال چیست

این سندرم ممکن است زمانی رخ دهد که فردی در اغلب مواقع آرنج خود را خم می‌کند یا اینکه زیاد به آرنج خود تکیه می‌دهد. 

موارد دیگری مانند آرتریت، خار استخوان، شکستگی یا سابقه دررفتگی آرنج نیز می‌تواند باعث ایجاد این سندرم شود. به‌طور کلی در اغلب مواقع علت ایجاد چنین مشکلی مشخص نیست.

عوامل خطر و گروه‌های پرخطر

• مشاغل شامل رانندگی طولانی، تایپ کردن و کار یدی مکرر
• ورزشکاران (به‌ویژه تنیس و بیسبال)
• افزایش سن

سندرم تونل کوبیتال چه علائمی‌ دارد

علائم زیر از شایع‌ترین مواردی است که از این بیماری ایجاد می‌شود:

• بی حسی و سوزن سوزن شدن دست، انگشت حلقه یا انگشت کوچک به خصوص زمانی که آرنج در حالت خم شده قرار گرفته شده باشد.
• بی حسی و گزگز هنگام شب
• احساس درد دست
• ناتوانی و ضعف در گرفتن اجسام به دلیل ضعف عضلانی در بازو و دست آسیب‌دیده
• احساس درد در قسمت داخلی آرنج

علائم این بیماری ممکن است با بیماری‌های دیگر مانند آرنج گلف بازان اشتباه گرفته شود. برای تشخیص دقیق این علائم می‌بایست به متخصص درد مراجعه کنید.

مقایسه با سایر بیماری‌ها

سندرم تونل کوبیتال از نظر علائم حسی و حرکتی ممکن است با سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) اشتباه گرفته شود. تفاوت اصلی در محل درگیری است: سندرم کارپال در ناحیه مچ دست رخ می‌دهد، در حالی که سندرم کوبیتال در ناحیه آرنج ایجاد می‌شود.

سندرم تونل کوبیتال چگونه تشخیص داده می‌شود

علاوه بر اینکه سابقه پزشکی و نتیجه معاینات فیزیکی مورد بررسی قرار می‌گیرند، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق، آزمایش‌هایی را برای بیمار در نظر گرفته باشد که این موارد به شرح زیر است:

تست هدایت عصبی

این تست سرعت حرکت سیگنال‌ها را به سمت عصب برای پیدا کردن فشردگی یا انقباض عصب اندازه‌گیری می‌کند.

الکترومیوگرافی (EMG)

این آزمایش عملکرد عصب و عضله را مورد بررسی قرار می‌دهد و ممکن است برای آزمایش عضلات ساعد که توسط اولنار کنترل می‌شود، مورد استفاده قرار گیرد. اگر عضلات عملکرد درستی نداشته باشند ممکن است نشانه‌ای از مشکل در عصب اولنار باشد.

اشعه ایک

از این روش عکسبرداری برای بررسی استخوان‌های آرنج مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین برای رد سایر شرایط مانند بیماری آرتریت یا خار استخوانی در آرنج نیز کاربرد دارد.

سندرم تونل کوبیتال چه درمانی دارد

موثرترین درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته شده است، توقف فعالیتی است که منجر به عود این بیماری می‌شود. درمان این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استراحت و متوقف کردن هرگونه فعالیتی که باعث تشدید بیماری می‌شود مانند خم کردن آرنج
• استفاده از آتل یا آرنج‌بند هنگام شب برای محدود کردن و کاهش تحریک آرنج
• استفاده از پد آرنج برای محافظت کردن در برابر سطوح سخت
• داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
• تمریناتی مختص عصب

اگر هیچ یک از این راهکارها برای درمان بیمار موثر واقع نشود، متخصص درد ممکن است در نهایت عمل جراحی به بیمار پیشنهاد کند.

روند بهبودی

• در موارد خفیف، بهبود با درمان غیر جراحی طی چند هفته تا چند ماه حاصل می‌شود.
• بعد از جراحی معمولا چند ماه طول می‌کشد تا قدرت و حس دست به حالت طبیعی بازگردد.
• احتمال عود بیماری وجود دارد اما با رعایت اصول پیشگیری می‌توان آن را کاهش داد.

چگونه می‌توان از سندرم تونل کوبیتال جلوگیری کرد

برای پیشگیری از این بیماری به موارد زیر دقت داشته باشید:

• بازوهای خود را باید انعطاف‌پذیر و قوی نگه دارید.
• به آرنج خود تکیه ندهید، به خصوص زمانی که روی سطح سختی هستید.
• قبل از ورزش کردن یا فعالیت با بازو برای ورزش کردن یا سایر حرکات تکراری، بدن خود را گرم کنید.

زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید

اگر دچار هر یک از این موارد هستید به پزشک مراجعه کنید:

• درد یا مشکل در حرکت کردن که بر فعالیت‌های روزانه شما تاثیر می‌گذارد.
• درد شما با درمان بهتر نمی‌شود.
• بی حسی، گزگز یا ضعف در بازو یا دست وجود دارد.

کلام آخر

• سندرم تونل کوبیتال مشکلی در عصب اولنار است که از داخل آرنج عبور می‌کند.
• این بیماری ممکن است زمانی رخ دهد که فردی به‌طور مکرر از آرنج خود استفاده می‌کند یا زیاد به آرنج خود تکیه می‌دهد و آسیبی به آن ناحیه از دست وارد می‌شود. بیماری‌هایی مانند آرتروز، خار استخوانی و شکستگی یا سابقه در رفتگی آرنج می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود. در برخی از مواقع علت ایجاد آن مشخص نیست.
• شایع‌ترین علائم سندرم تونل کوبیتال بی حسی، سوزن سوزن شدن، احساس درد در دست، انگشت حلقه و انگشت کوچک است، به خصوص زمانی که آرنج خود را کمی خم کرده‌اید.
• سندرم تونل کوبیتال را می‌توان با استراحت و دارو برای رفع درد و التهاب در نظر گرفت. تمرینات نیز ممکن است کمک‌کننده باشند. 
• تنها در مواقع نادر که هیچ یک از روش‌های درمانی موثر واقع نشود، عمل جراحی برای بیمار انجام گرفته خواهد شد.