سردی دست و پا کمبود کدام ویتامین است

اگر گاهی سردی دست و پا را احساس می‌کنید مسئله نگران‌کننده‌ای نیست، خیلی از افراد چنین حالتی را احساس می‌کنند. اگر سردی در دست و پا به‌طور مکرر رخ می‌دهد و همراه با تغییر رنگ پوست است باید برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید. ممکن است چنین شرایطی دلایل زمینه‌ای داشته باشد.

به‌طور کلی بدن ما طوری طراحی شده است که در هر شرایطی تنظیم می‌شود. زمانی که هوا سرد است، بدن جریان خون را در اندام حیاتی حفظ می‌کند تا اندام‌ها را گرم نگه دارد.

زمانی که میزان جریان خون در دست و پای شما تغییر کند، باعث احساس سردی می‌شود. رگ‌های خونی دست و پا زمانی که سرد است منقبض می‌شود تا از اتلاف گرما جلوگیری شود.

افرادی که همیشه در دمای سرد هستند

برخی از افراد به دلیل شرایط کار و زندگی در محیط سرد قرار دارند. به‌طور مثال در محل بسته‌بندی گوشت فریزری و چنین مشاغلی فعالیت دارند، چنین افرادی برای گرم نگه داشتن خود به لباس‌های محافظ بیشتری نیاز دارند.

این افراد تنها به واسطه شغلی که دارند چنین حالتی را تجربه می‌کنند و برای جلوگیری از سرمازدگی باید لباس کافی و مناسب بپوشند. افرادی که در محیط بسیار سرد قرار دارند، در خطر سرمازدگی یا آسیب دائمی به دست و پا هستند.

بررسی دلایل سردی دست و پا

عوامل زیادی در سردی دست و پا نقش دارد. شایع‌ترین دلایلی که می‌تواند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشد، مرتبط با گردش خون ضعیف یا آسیب عصبی در دست و پاست.

در ادامه برخی از دلایل احتمالی را ذکر خواهیم کرد:

کم خونی

کم خونی وضعیتی است که تعداد گلبول‌های قرمز سالم و با عملکرد مناسب کمتر از حد طبیعی است. معمولا این عارضه به دنبال کمبود آهن رخ می‌دهد.

زمانی که کمبود آهن داشته باشید، گلبول‌های قرمز خون هموگلوبین کافی برای انتقال اکسیژن از ریه به سایر قسمت‌های بدن را ندارد، در نهایت سردی دست و پا را احساس خواهید کرد.

راهکار درمانی

آزمایش خون نشان می‌دهد که آیا خون دارای سطح پایین آهن است یا خیر. مصرف بیشتر غذاهای غنی از آهن مانند سبزیجات با برگ سبز و همچنین مکمل‌های آهن به رفع این عارضه کمک می‌کند.

بیماری شریانی

زمانی که شریان‌ها باریک باشند یا عملکرد مناسبی نداشته باشد، جریان خون در پاها کاهش می‌یابد. بیماری شریان محیطی (PAD) تنها یک سوم افراد بالای 50 سال مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این عارضه معمولا منجر به آسیب دیواره شریانی در اندام‌های تحتانی شده و باعث تجمع پلاک روی دیواره رگ‌های خونی و در نهایت باریک شدن آنها می‌شود.

از علائم این عارضه می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• احساس درد در پا هنگام ورزش کردن
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پاها
• ایجاد زخم روی پاها و روند بهبودی به آرامی

دیابت

عدم گردش خون کافی یکی از علائم بیماری دیابت است و منجر به سردی دست و پا می‌شود. علاوه بر این خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و باریک شدن رگ‌ها را نیز افزایش می‌دهد که هر دو ممکن است منجر به سردی در ناحیه دست و پا شود.

آسیب عصبی یا نوروپاتی محیطی به خصوص در پاها از عوارض دیابت است. چنین شرایطی به دلیل سطح بالای قند خون طی دوره زمانی طولانی رخ می‌دهد. سوزن سوزن شدن در پا یا دست یکی از علائم مهم است.

بیشتر بخوانید: علت سوزن سوزن شدن صورت

چه آزمایش‌ها و بررسی‌هایی باید انجام شود؟

• شرح حال کامل و معاینه بالینی (حضور تغییر رنگ، سینه و نبض اندام‌ها).
• آزمایش‌های پایه خون: CBC (شمارش کامل خون)، فریتین/سرم آهن، میزان ویتامین B12 ،TSH (برای تیروئید) و قند/هموگلوبین A1c (برای دیابت).
• در صورت لزوم: الکتروفیزیولوژی یا نوار عصب (EMG/NCV) برای بررسی نوروپاتی؛ سونوگرافی یا تست‌های عروقی برای بررسی جریان خون؛ تست‌های اتوایمیون در صورت شک.

راهکارهای درمانی

سطح خون خود را باید نزدیک به نرمال و همچنین ثابت نگه دارید. همچنین اگر دچار آسیب عصبی شده‌اید، باید به پاهای خود دقت داشته باشید تا زخمی ایجاد نشده باشد که احساس نکنید و در نهایت عفونی شود.

کم کاری تیروئید

در این بیماری همانطور که از نامش مشخص است تیروئید کم کار می‌شود و هورمون، تیروئید کافی برای حفظ عملکرد متابولیک بدن تولید نمی‌کند. این بیماری بیشتر در خانم‌ها مشاهده می‌شود و در سنین بالای 60 سال شایع‌تر است.

احساس سرما یکی از علائم کم کاری تیروئید است از علائم دیگر این عارضه می‌توان به مواردی از جمله خشکی پوست، نازک شدن مو، افسردگی، درد و سفتی مفاصل و همچنین خستگی اشاره کرد.

چه راهکار درمانی وجود دارد

پزشک با کمک آزمایش خون متوجه می‌شود که آیا به این بیماری مبتلا هستید یا خیر. درمان اصلی مصرف مکمل‌های هورمون مورد نیاز است که باید به صورت روزانه مصرف کنید.

سندرم رینود

این بیماری باعث می‌شود که انگشتان دست یا گاهی دیگر قسمت‌های بدن احساس سردی یا بی حسی داشته باشند. این عارضه به دنبال باریک شدن شریان دست یا پا رخ می‌دهد که در نهایت مانع گردش خون می‌شود.

رینود ممکن است باعث شود که انگشتان دست تغییر رنگ دهد به رنگ آبی، قرمز یا سفید شود. زمانی که گردش خون عادی داشته باشید، در دستان خود علائمی از جمله گزگز، ورم یا ضربان را احساس می‌کنید.

رینود به دنبال استرس یا دمای سرد رخ می‌دهد. دلایل اصلی این عارضه به‌طور کامل مشخص نشده است.

راهکارهای درمانی

برای درمان این بیماری داروهایی برای شما تجویز می‌شود که به بهبود گردش خون کمک می‌کند و باعث گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود. اما اغلب افراد نیازی به هیچ درمانی ندارند.

کمبود ویتامین B12

کمبود این ویتامین علائم عصبی مانند احساس سردی دست و پا یا بی حسی و گزگز را ایجاد می‌کند. این ویتامین به‌طور طبیعی در لبنیات و گوشت وجود دارد و برای حفظ سلامت گلبول‌های قرمز بسیار مهم است.

بدن ویتامین B12 نمی‌سازد؛ بنابراین باید مواد غذایی مصرف کنید که این ویتامین دریافت شود. سایر علائم کمبود این ویتامین به شرح زیر است:

• مشکلات حرکتی و تعادلی
• کم خونی
• رنگ پریدگی پوست
• تنگی نفس
• خستگی
• زخم دهان
• مشکلات شناختی

راهکارهای درمانی

با آزمایش خون می‌توان متوجه کمبود این ویتامین در بدن شد. راهکارهای درمانی می‌تواند شامل مصرف مکمل خوراکی، تزریق ویتامین و همچنین تغییراتی در رژیم غذایی باشد.

مصرف سیگار

سیگار کشیدن منجر به آسیب رگ‌های خونی در سراسر بدن می‌شود که به دنبال مصرف سیگار رگ‌ها باریک شده و منجر به سردی دست و پا خواهد شد.

با گذشت زمان مصرف سیگار به رگ‌های خونی قلب آسیب وارد می‌کند و پمپاژ خون را برای قلب سخت‌تر می‌کند. چنین شرایطی بیشتر پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

درمان‌های خانگی و سنتی

• دمنوش‌های گرم (زنجبیل، دارچین) و حمام پا با آب گرم می‌تواند موقتا کمک کند؛ اما اگر علت طبی باشد (مثلا کم‌ خونی، دیابت یا Raynaud ثانویه) درمان اصلی باید طبی باشد.
• ماساژ و ورزش منظم جریان خون را افزایش می‌دهد و مفید است.

هشدار: در صورت وجود زخم، زخم دیابتی یا عدم‌حساس، هرگونه درمان خانگی (مثل جراحی ساده یا مالیدن الکل یا روغن داغ) ممکن است مضر باشد، قبل از اقدام، با پزشک مشورت کنید.

علائم همراه که نشان می‌دهد سردی ممکن است جدی باشد

• تغییر رنگ یا زخم/بهبود‌ نیافتن روی انگشتان (نشانه مشکل جریان خون).
• بی‌حسی دائم، گزگز شدید، ضعف یا از دست رفتن کارکرد (مخصوصا در دیابتی‌ها).
• شواهد کم‌ خونی: خستگی شدید، تنگی نفس و رنگ‌ پریدگی.

اگر سردی همراه با تب، درد یا زخم است، به پزشک مراجعه کنید.

سردی دست و پا کمبود کدام ویتامین است

• آهن؛ مهم‌ترین نقش: تولید هموگلوبین برای انتقال اکسیژن. فقر آهن به دنبال آن کم‌ خونی و کاهش تأمین اکسیژن به اندام‌ها باعث احساس سرما و خستگی می‌شود.
• ویتامین B12؛ لازم برای سلامت اعصاب و تولید گلبول قرمز. کمبود B12 می‌تواند هم باعث کم‌ خونی و هم نوروپاتی شود؛ هر دو حالت می‌توانند سردی یا بی‌حسی دست و پا ایجاد کنند.
• ویتامین D و منیزیم؛ شواهد کمتری نسبت به آهن و B12 وجود دارد، اما کمبودهای مزمن ممکن است با ضعف عضلات، اختلال عملکرد عروقی و احساس ناخوشایند سرما همراه شوند.

جمع‌ بندی: مهم‌ترین مواردی که باید بررسی شوند برای سردی اندام‌ها، آهن و ویتامین B12 و پس از آن تیروئید و کنترل قند (دیابت) هستند.

نکات مخصوص گروه‌های مختلف

• زنان: شایع‌تر به دلایل هورمونی و شیوع بالاتر Raynaud؛ همچنین فقر آهن در زنان بارور شیوع بیشتری دارد.
• بارداری: تغییرات هورمونی و گردش خون؛ اگر سردی جدید یا شدید دارید، پزشک بررسی می‌کند (کم‌ خونی شایع است).
• نوجوانان و کودکان: گاهی طبیعی یا مربوط به محیط؛ اما اگر همراه با رنگ‌پریدگی یا درد است، بررسی لازم است.
• افراد دیابتی: مراقبت مرتب پا و بررسی نوروپاتی ضروری است؛ سردی می‌تواند با کاهش حس همراه باشد و خطر زخم را بالا ببرد.