استئومالاسی چیست؟

استئومالاسی یا همان نرمی استخوان در بزرگسالان، بیماری‌ است که به دلیل اختلال در متابولیسم استخوان باعث نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.
این بیماری بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود و ناشی از کمبود ویتامین D، جذب ناکافی کلسیم یا فسفر است. به طور خلاصه، استئومالاسی یک نوع بیماری نرمی استخوان است که به خاطر نرسیدن مواد معدنی لازم به استخوان‌ها، استحکام آنها کاهش یافته و فرد دچار درد و مشکلات حرکتی می‌شود.

استئومالاسی چه علائمی دارد؟

زمانی که نرمی استخوان در مراحل اولیه باشد، معمولا علائمی ایجاد نمی‌کند. با این حال ممکن است علائم در روش‌های تشخیصی مانند اشعه ایکس یا سایر آزمایشات مشخص باشد.

با پیشرفت این بیماری ممکن است دچار درد استخوانی و ضعف عضلانی شوید. معمولا علائم دیگری مانند کمردرد، درد لگن، باسن، پاها و دنده‌ها در افراد ایجاد می‌شود.

مطالب مرتبط: درمان کمردرد

درد ممکن است هنگام شب یا زمانی که به استخوان‌ها فشار می‌آورید، شدیدتر شود. به ندرت بیماران در این شرایط پس از استراحت کردن بهبود پیدا می‌کنند.

کاهش تون عضلانی و ضعف پا، راه رفتن فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیمار به‌صورت کج راه می‌رود، بنابراین راه رفتن برای فرد دشوار می‌شود.

بیشتر بخوانید: سرطان استخوان و راهکارهای درمانی

علت نرم شدن استخوان یا استئومالاسی

این بیماری به دلیل نقص در فرایند بلوغ رخ می‌دهد. بدن برای استحکام استخوان‌ها به مواد معدنی، کلسیم و فسفات نیاز دارد. 

اگر به مقدار کافی از این مواد معدنی در رژیم غذایی خود استفاده نکنید یا بدن به درستی این موارد را جذب نکند، ممکن است دچار این بیماری شوید.

این مشکلاتی که برای شما ذکر کردیم می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

کمبود ویتامین دی

نور خورشید منجر به تولید ویتامین D در بدن می‌شود. معمولا این ویتامین در مواد غذایی غنی شده مانند شیر گاو وجود دارد. کمبود ویتامین D شایع‌ترین علت ایجاد استئومالاسی در سراسر دنیا است.

افرادی که در مناطقی زندگی می‌کنند که نور خورشید طی مدت زمان کوتاهی وجود دارد و در معرض کمی از نور خورشید قرار می‌گیرند یا از رژیم غذایی حاوی ویتامین D مصرف نمی‌کنند، ممکن است مستعد ابتلا به بیماری استئومالاسی باشند. 

جراحی‌های خاص

عملکرد معده اینگونه است که منجر به تجزیه غذا می‌شود تا کلسیم و سایر مواد معدنی جذب شده در روده آزاد شوند. 

اگر برای برداشتن قسمتی از معده یا کل معده جراحی انجام شود، در این روند گاهی اختلال وارد می‌شود و بیمار دچار کمبود ویتامین دی و کلسیم در بدن خواهد شد.

بیماری سلیاک

در این بیماری یا اختلال خود ایمنی، غذاهایی که حاوی گلوتن هستند، در واقع پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد، می‌تواند به پوشش داخلی روده کوچک آسیب وارد کند.

زمانی که به پوشش روده آسیب وارد شده باشد، مواد مغذی را به خوبی جذب نمی‌کند و می‌تواند منجر به کمبود ویتامین دی و کلسیم شود.

اختلالات کلیوی یا کبدی

این اندام‌ها در فعالسازی عملکرد ویتامین دی در بدن نقش مهمی دارند. بیماری‌ها و مشکلات کلیه یا کبد بر توانایی بدن در تولید ویتامین D تاثیر می‌گذارد.

مصرف داروهای خاص

برخی از داروهایی که برای درمان تشنج مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند فنی توئین و فنوباربیتال می‌تواند منجر به کمبود ویتامین D و در نهایت بیماری استئومالاسی شود.

علل بروز استئومالاسی در بزرگسالان چیست؟

مهم‌ترین علت‌های استئومالاسی شامل:

• کمبود ویتامین D: یکی از اصلی‌ترین دلایل این بیماری است که باعث کاهش جذب کلسیم از روده می‌شود.
• اختلال در جذب کلسیم و فسفر: مشکلات گوارشی یا بیماری‌های کلیوی می‌توانند موجب این اختلال شوند.
• استفاده از برخی داروها که متابولیسم ویتامین D یا کلسیم را مختل می‌کنند.

چه افرادی در معرض خطر بیماری استئومالاسی قرار دارند؟

گروه‌های در معرض خطر این بیماری عبارتند از:

• سالمندان به خصوص کسانی که کمتر از خانه خارج می‌شوند و در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند.
• افراد با تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین D و کلسیم.
• بیمارانی که دارای مشکلات کلیوی یا گوارشی هستند.
• کسانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند که روی متابولیسم استخوان تاثیر می‌گذارند.

عوارض ناشی از بیماری استئومالاسی

اگر فردی مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ایجاد عوارضی مانند شکستگی استخوان به ویژه استخوان‌های دنده، ستون فقرات و پاها وجود دارد.

اقدامات پیشگیرانه از استئومالاسی 

نرمی استخوان ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا عدم مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D با تامین این ویتامین در بدن قبل پیشگیری است. 

مواردی که باید به آنها توجه داشته باشید شامل موارد زیر است:

غذاهای سرشار از ویتامین D مصرف کنید

غذاهای غنی از ویتامین D شامل ماهی‌های چرب (ماهی قزل آلا، کیلکا و…) و زرده تخم مرغ است. غذاهای غنی شده با این ویتامین مانند غلات، نان، شیر و ماست را فراموش نکنید.

در صورت نیاز مکمل مصرف کنید

اگر به اندازه کافی ویتامین و مواد معدنی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنید یا اگر بیماری دارید که بدن قادر به جذب این ویتامین از مصرف غذا نیست، در خصوص مصرف مکمل با پزشک مشورت داشته باشید.

با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؛ اما، این نکته را در نظر داشته باشید که قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض نور خورشید منجر به سرطان پوست می‌شود.

استئومالاسی چگونه تشخیص داده می‌شود

تشخیص این بیماری دشوار است. جهت مشخص شدن علت این بیماری و رد سایر مشکلات احتمالی مانند پوکی استخوان ممکن است به چند آزمایش نیاز داشته باشید که این موارد به شرح زیر است:

آزمایش خون و ادرار

در این آزمایشات سطوح پایین ویتامین D، مشکلات مربوط به کلسیم و فسفر مشخص می‌شود.

اشعه ایکس

تغییراتی که در ساختار و ترک جزئی که در استخوان‌های شما که در اشعه ایکس قابل مشاهده می‌شود، از ویژگی‌های بیماری استئومالاسی است.

بیوپسی استخوان

با کمک بیهوشی عمومی، جراح یک سوزن باریک را از طریق پوست وارد استخوان لگن می‌کند تا نمونه کوچکی از استخوان را بیرون بکشد. 

با این حال که بیوپسی روشی دقیق و مطمئن برای تشخیص این بیماری است؛ اما، به ندرت از این روش برای تشخیص استفاده می‌کنند.

استئومالاسی چه درمانی دارد

درمان اصلی این بیماری شامل:

• مصرف مکمل‌های ویتامین D برای جبران کمبود
• رژیم غذایی غنی از کلسیم و فسفر
• افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید به صورت ایمن
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات کلیوی یا گوارشی

جهت حفظ ویتامین دی در بدن باید احتمالا مصرف آن با دستور پزشک متخصص درد ادامه داده شود. همچنین ممکن است که لازم باشد میزان کلسیم یا فسفر خود را از طریق مکمل یا رژیم غذایی افزایش دهید. 

تفاوت استئومالاسی با پوکی استخوان چیست؟

اگرچه هر دو بیماری باعث مشکلات استخوانی می‌شوند؛ اما تفاوت‌های مهمی دارند:

• استئومالاسی مربوط به نرم شدن استخوان‌ها به دلیل کمبود مواد معدنی است.
• پوکی استخوان (Osteoporosis) به کاهش تراکم استخوان و شکنندگی آن اشاره دارد که ناشی از از دست رفتن ماده استخوانی است.
• راشیتیسم بیماری مشابهی است که در کودکان دیده می‌شود، در حالی که استئومالاسی مربوط به بزرگسالان است.

بهترین دکتر فوق تخصص نرمی استخوان در تهران

برای تشخیص دقیق و درمان تخصصی استئومالاسی، مراجعه به دکتر فوق تخصص نرمی استخوان در تهران یا متخصص درد توصیه می‌شود. این پزشکان با تجربه و دانش به‌روز می‌توانند بهترین برنامه درمانی را برای شما تنظیم کنند.