بروز کمردرد پس از زایمان
یکی از دغدغه‌های خانم‌های باردار، کمردرد پس از زایمان است. در واقع برخی از مادران باردار فکر می‌کنند که پس از انجام بی‌حسی‌های نخاعی مانند اپیدورال و اسپاینال، دچار کمردرد خواهند شد.
سوالی که از سوی بسیاری از مادران پرسیده می‌شود این است، که آیا پس از انجام بی حسی نخاعی دچار کمردرد می‌شوم؟ این مسئله یکی از ناراحتی‌های رایج پس از زایمان است که بسیاری از مادران از شرایط خود گلایه دارند.
آیا حقیقتا به‌دلیل بی حسی نخاعی، مادر دچار کمردرد می‌شود؟ جهت روشن شدن این مسئله و کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بروز کمردرد پس از زایمان در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات کافی را در اختیار شما قرار دهیم.
آیا کمردرد پس از زایمان طبیعی است؟
اغلب مادران تصور می‌کنند که تزریق اسپاینال در سزارین یا تزریق اپیدورال در زایمان طبیعی منجر به کمردرد پس از زایمان می‌شود. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است بر این اساس است که بروز کمردرد پس از زایمان در اغلب مادران مشاهده می‌شود، حتی در افرادی که با بیهوشی عمومی زایمان سزارین را انجام داده‌اند نیز مشاهده شده و میزان آن در هر دو گروه مشابه است.
این نوع دردها معمولا خفیف است و به‌صورت موضعی ایجاد می‌شوند. همچنین تنها در برخی از موارد نادر اندام‌های تحتانی مادر تیر می‌کشد. مدت زمان این درد کوتاه است و پس از مدتی بهبود پیدا خواهد کرد. در نهایت می‌توان گفت کمردرد پس از زایمان، امری طبیعی است و هر مادری پس از زایمان اینگونه دردها را تا مدت کوتاهی تجربه می‌کند.
علت کمردرد پس از زایمان چیست؟
کمردرد پس از زایمان دلایل مختلفی دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
- زمانی که مادر سزارین می‌شود و با استفاده از اسپاینال بی حسی دریافت می‌کند، اگر عمل بیش از دو ساعت و نیم باشد، ریسک بروز کمردرد افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق به دلیل بی تحرکی مادر حین عمل است.
- اگر مادر بارداری که زایمان طبیعی بدون درد به روش اپیدورال را انتخاب کرده باشد، در واقع تزریق اپیدورال برای او انجام شود، مدت زمانی که در حالت لیتوتومی برای خروج جنین قرار دارد، در میزان افزایش بروز کمردرد نقش خواهد داشت.
- چاقی و اضافه وزن مادر، دیگر علتی است که منجر به کمردرد پس از زایمان در مادر باردار می‌شود. در واقع اگر BMI یا شاخص توده بدنی مادر بیش از ۳۰ باشد و مادر به‌عنوان فردی چاق محسوب شود، احتمال ایجاد کمردرد وجود خواهد داشت.
- اینکه مادر در گذشته سابقه کمردرد داشته است نیز می‌تواند در بروز کمردرد پس از ختم بارداری نقش داشته باشد.
- اضافه وزن هنگام بارداری موجب تغییر شکل ستون فقرات شده و در واقع به ستون فقرات فشار بسیاری وارد می‌شود. این تغییر شکل پس از خروج نوزاد، موجب بروز کمردرد برای مادر خواهد شد.
- ممکن است که مادر از قبل سابقه بیماری از قبیل دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی داشته باشد که از آن بی‌خبرند. در این صورت با فشار ناشی از وزن نوزاد، پس از ختم بارداری دچار کمردرد می‌شوند.
در نهایت اگر بخواهیم به‌عنوان مهم‌ترین عامل بروز کمردرد پس از زایمان را برای شما ذکر کنیم، زمان بی‌تحرکی در حین عمل، در واقع مدت زمانی که مادر در حین عمل بی‌تحرک است و بدون هیچ پوزیشنی ثابت بماند، مهم‌ترین عامل بروز این نوع کمردرد خواهد بود.
کمردردهای پس از تزریق اپیدورال
کمردردهای طولانی مدتی که پس از اپیدورال در برخی از مادران باردار وجود دارد، به این دلیل است که این دسته از افراد مادرانی هستند که در گذشته بیماری داشتند؛ اما از آن بی‌خبرند.
به‌طور مثال مادر دچار تنگی کانال نخاعی یا دیسک کمر است و خودش از این بیماری اطلاعی ندارد. در بارداری این مشکل خودش را نشان می‌دهد و تشدید می‌شود. تنگی کانال نخاعی در این دوران پیشرفت می‌کند. در این مواقع است که مادر دچار علائم ناشی از این مشکل می‌شود.
در واقع مشکلات قبلی و زمینه‌ای در مادر از گذشته وجود داشته و منجر به چنین مشکلی شده است. به‌طور کلی مطالعات نشان می‌دهد که هیچ ارتباطی بین کمردرد و تزریق اپیدورال جهت بی‌دردی در زایمان طبیعی وجود ندارد. اپیدورال حین زایمان شانس کمردردها و خطر کمردردهای طولانی را زیاد نخواهد کرد.
کمردرد در طی بارداری
گاهی ممکن است برخی از افراد در بارداری دچار کمردرد شوند که این امر طبیعی است؛ زیرا در طی این مدت فشار شکم روی ستون فقرات افزایش پیدا می‌کند. همچنین گاهی اوقات ممکن است جابه‌جایی مهره‌ها اتفاق بیفتد.
در این مواقع مشکل اغلب مادران پس از زایمان برطرف می‌شود؛ اما در برخی از مواقع ممکن است این دردها ادامه پیدا کند و حتی در پا انتشار یابد که در این مواقع به‌عنوان دردهای سیاتیک از نظر بهترین متخصص بیهوشی و فوق تخصص درد شناخته می‌شود.
در این صورت درمان سیاتیک بدون جراحی یکی از اولویت‌های درمانی است.
دلایل عمده کمردرد پس از بی حسی نخاعی در زایمان
جای ورود سوزن به بدن دردناک است، ربطی به کمردرد نخواهد داشت. خوشبختانه این نوع درد خودمحدودشونده است و طی یک هفته به‌صورت خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند. درمانی که در این مواقع برای مادر توصیه می‌شود این است که از کمپرس گرم استفاده کنند یا مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ژلوفن مصرف کنند.
- این نوع کمردردها با تغییرات هورمونی که در طی بارداری ایجاد شده، مرتبط است.
- همانطور که برای شما ذکر کردیم با طول عمل جراحی یا در وضعیتی که مادر در زایمان طبیعی در حالت لیتوتومی قرار دارد، مرتبط است.
- بی‌حرکتی بعد از عمل از دیگر مواردی است که منجر به کمردرد می‌شود، به همین جهت از مادران درخواست می‌شود که زودتر پس از زایمان حرکت خود را شروع کنند.
- مسئله دیگری که وجود دارد این است که هرچه سن مادر باردار کمتر باشد، احتمال کمردرد افزایش پیدا می‌کند.
- وجود سابقه مشکلات قبلی در کمر، در بروز کمردرد پس از زایمان نقش بسیار موثری دارد.
- احتمال کمردرد در مادرانی که دو قلو یا سه قلو باردارند، نسبت به مادری که تک قلو باردار است، به مراتب بیشتر خواهد بود.
در نهایت این نکته را در نظر داشته باشید که تقریبا همه مادران باردار درجات مختلفی از کمردرد را تجربه خواهند کرد، خوشبختانه این کمردردها خفیف هستند و طی چند هفته بهبود می‌یابند. به ندرت پیش می‌آید که مادرها کمردردهای شدیدی را تجربه کنند، در واقع این دسته از افراد کسانی هستند که عامل زمینه‌ای یا خطرساز در ایجاد کمردرد پس از زایمان دارند.