فیبرومیالژیا چیست و چه علائمی دارد
فیبرومیالژیا از آن دسته عارضه‌هایی است که کمتر کسی نام این بیماری را شنیده و اطلاع کافی در رابطه با آن دارد. این بیماری نوعی اختلال همراه با درد گسترده اسکلتی عضلانی است و با علائمی مانند خستگی، تغییرات رفتاری، اختلال در خواب و حافظه مشخص می‌شود.
علائم ناشی از این بیماری معمولا پس از یک ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا فشار روانی ایجاد می‌شود. اگر علائم ذکر شده را دارید یا دچار این بیماری شده‌اید، در ادامه با ما همراه باشید تا هر آن چیزی که لازم است در اختیار شما قرار دهیم.
منظور از فیبرومیالژیا چیست
فیبرومیالژیا نوعی بیماری مزمن است، که باعث ایجاد چنین علائمی می‌شود:
- احساس درد در عضلات و استخوان‌ها
- خستگی
- حساسیت هنگام لمس
- اختلال در خواب
از آنجایی که این موارد می‌تواند با علائم برخی از بیماری‌های دیگر یکسان باشد، معمولا تشخیص این بیماری کار آسانی نیست. علاوه بر این هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص وجود ندارد. خوشبختانه با مصرف دارو یا تغییر سبک زندگی می‌توان این بیماری را کنترل کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
چه عوارضی دارد؟
این عارضه باعث درد، کاهش کیفیت زندگی و ناتوانی می‌شود. از عوارض این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- احتمال نیاز به بستری شدن در این افراد بسیار زیاد است.
- افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است کیفیت زندگی پایین‌تری را تجربه کنند.
- بیشتر افراد مبتلا به این بیماری در معرض افسردگی شدید قرار دارند.
- نرخ مرگ و میر در این بیماران به دلیل خودکشی بسیار زیاد است.
معمولا این بیماری اغلب با انواع آرتریت مانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان و لوپوس اریتماتوز سیستمیک همراه است.
حقایقی که باید در خصوص بیماری فیبرومیالژیا بدانید
- فیبرومیالژیا باعث ایجاد درد، خستگی و سایر علائم آزاردهنده در بیمار می‌شود.
- این بیماری علائمی مانند آرتروز ایجاد می‌کند؛ اما، فیبرومیالژیا بر بافت نرم بدن تاثیر می‌گذارد.
- علت دقیق ایجاد بیماری مشخص نیست؛ اما، عواملی مانند آسیب‌دیدگی، آرتریت روماتوئید و سایر اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس و عوامل ژنتیکی در ایجاد این بیماری نقش دارد.
- هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما، با مصرف دارو، انجام تمرینات ورزشی، طب سوزنی، رفتار درمانی می‌تواند به تسکین علائم و بهبود کیفیت خواب کمک کند.
فیبرومیالژیا چه علائمی دارد
این بیماری علائم بسیاری دارد که در ادامه همه موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد. علائم رایج این بیماری به شرح زیر است:
- درد گسترده عضلانی
- احساس درد و سفتی در فک
- احساس درد و خستگی در عضلات صورت و سایر بافت‌های مجاور
- سفتی مفاصل و عضلات هنگام صبح
- سردرد
- خواب نامنظم
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- قاعدگی بسیار دردناک
- سوزن سوزن شدن و بی حسی در دست و پا
- سندرم پای بی قرار (RLS)
- حساسیت به سرما و گرما
- ایجاد اختلال در حافظه و تمرکز کردن
- خستگی
موارد کمتر شایعی که در بیماران مشاهده می‌شود به شرح زیر است:
- ایجاد مشکلاتی در بینایی
- حالت تهوع
- ایجاد مشکلاتی در لگن و ادرار
- افزایش وزن
- سرگیجه
- مشکلات تنفسی
- افسردگی و اضطراب
- علائمی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
- مشکلات پوستی
- ایجاد علائمی در قفسه سینه
احتمال ایجاد این بیماری در هر فردی و در هر سنی وجود دارد؛ اما، در اغلب مواقع در خانم‌ها و در افراد بالای ۴۵ سال بیشتر ایجاد می‌شود.
علت ایجاد بیماری فیبرومیالژیا چیست
علت دقیق این بیماری مشخص نیست. مطالعاتی که در خصوص فیبرومیالژیا انجام گرفته، مشخص شده است که این بیماری به‌دلیل سیستم عصبی مرکزی در افراد ایجاد می‌شود.
همچنین عوامل پرخطری که می‌تواند که در ایجاد بیماری فیبرومیالژیا نقش داشته باشد به شرح زیر است:
- به‌دلیل حوادثی مانند تصادفات
- وارد شدن آسیب‌های مکرر
- آرتریت روماتوئید یا بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس
- مشکلاتی در سیستم عصبی مرکزی (CNS)
- این بیماری ممکن است به‌صورت ارثی نیز ایجاد شود.
افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید، لوپوس، آرتریت نخاعی یا اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند، بیشتر در معرض بیماری فیبرومیالژیا قرار دارند.
بیماری‌های مشابه با فیبرومیالژیا
هیچ آزمایش مشخصی وجود ندارد که بتوان این عارضه را تشخیص داد. به همین جهت ابتدا بیماری‌های مشابه مورد بررسی قرار می‌گیرد، این موارد به شرح زیر است:
- لوپوس
- اسکلروزیس
- آرتریت روماتوئید
- پلی میالژیا روماتیکا
- اسپوندیلو آرتریت محوری
- بیماری تیروئید
- دیابت
- آنمی
- سندرم خستگی مزمن
بیماری فیبرومیالژیا چگونه تشخیص داده می‌شود
در گذشته پزشکان برای تشخیص این بیماری نقاط خاصی از بدن را معالجه می‌کردند تا متوجه شوند که هنگام فشار دادن بیمار چه میزان درد را احساس می‌کنند. بیمار باید حداقل در چهار قسمت هنگام لمس درد را احساس کند:
- قسمت فوقانی چپ مانند شانه، بازو یا فک
- قسمت بالایی بدن در سمت راست مانند شانه، بازو یا فک
- قسمت پایینی چپ مانند لگن، باسن یا پا
- قسمت پایینی راست مانند لگن، باسن و پا
- و قسمت‌هایی مانند گردن، کمر، قفسه سینه و شکم
علاوه بر این، برای اینکه دیگر عوامل مورد بررسی قرار گیرد، فوق تخصص درد لازم می‌داند آزمایش خون از بیمار گرفته شود تا مواردی مانند عملکرد تیروئید، سرعت رسوب گلبول قرمز و… مورد بررسی قرار گیرد.
بیماری فیبرومیالژیا چگونه درمان می‌شود
درمان‌هایی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود:
مصرف دارو
مصرف دارو می‌تواند به کاهش درد فیبرومیالژیا و بهبود روند خواب کمک کند. داروهایی که برای بیماران در نظر گرفته می‌شود به شرح زیر است:
مسکن‌ها
مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند برای این دسته از افراد موثر باشد.
داروهای ضد افسردگی
برخی داروهای ضد افسردگی ممکن است به کاهش درد و احساس خستگی مرتبط با فیبرومیالژیا کمک کند. گاهی ممکن است پزشک برای اینکه بیمار خواب راحت‌تری داشته باشد، داروی شل کننده عضلانی تجویز کند.
داروهای ضد تشنج
داروهای ضد تشنج که برای درمان این بیماری در نظر گرفته شده، در اغلب مواقع در رفع بسیاری از دردها مفید و کارساز است.
انواع روش‌های درمانی دیگر
علاوه بر مصرف دارو راهکارهای دیگری برای درمان وجود دارد که به شرح زیر است:
فیزیوتراپی؛
فیزیوتراپیست تمریناتی را به شما آموزش می‌دهد که به قدرت، انعطاف‌پذیری و استقامت شما کمک می‌کند.
کاردرمانی؛
یک متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند تا فعالیت‌های خود را به گونه‌ای انجام دهید تا فشار کمتری روی بدن شما ایجاد شده باشد.
مشاوره.
صحبت با مشاور این باور را در بیمار ایجاد می‌کند تا به توانایی‌های خود باور داشته باشد. همچنین راهکارهایی جهت مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا به شما پیشنهاد خواهند داد.
تغییر سبک زندگی و درمان خانگی فیبرومیالژیا
باید به نکاتی جهت مراقبت‌های خانگی برای کنترل و درمان این بیماری در نظر داشته باشید:
استرس خود را کنترل کنید؛
یک برنامه برای جلوگیری از ایجاد فشارهای روحی برای خود در نظر داشته باشید، باید تکنیک‌های کنترل استرس مانند تمرین تنفس عمیق یا مدیتیشن را انجام دهید.
خواب کافی و راحت داشته باشید؛
خستگی یکی از علائم مهم فیبرومیالژیا است، به همین جهت یک خواب خوب و با کیفیت بسیار ضروری است. باید عادت کنید که در زمان مشخصی، خواب کافی داشته باشید.
به‌طور منظم ورزش کنید؛
در ابتدا ممکن است ورزش منجر به افزایش درد در شما شود؛ اما اگر به‌طور منظم تمرینات ورزشی را انجام دهید، به تدریج علائم ناشی از این بیماری کاهش خواهد یافت. تمریناتی که به شما پیشنهاد می‌شود، شامل پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و انجام تمرینات ایروبیک است.
در خصوص تمرینات ورزشی با مربی ایروبیک مشورت کنید. انجام حرکات کششی و قرارگیری وضعیت خوب بدنی برای شرایط شما بسیار مفید است.
بیش از حد فعالیت نداشته باشید؛
حتی در روزهایی که درد ندارید و حال خوبی دارید، نباید بیش از حد فعالیت داشته باشید؛ چراکه، در روزهای دیگر اثرات این فعالیت‌های بیش از اندازه را متوجه خواهید شد. بنابراین، زمانی که به شما گفته می‌شود فعالیت‌های بیش از اندازه نداشته باشید، به این منظور است که نباید در روزهایی که حتی مشکلی ندارید، فعالیت بیش از حد داشته باشید.
سبک زندگی سالم را انتخاب کنید.
منظور از سبک زندگی سالم است که باید غذاهای سالم بخورید و از دخانیات دوری کنید. همچنین مصرف کافئین خود را محدود کنید. با رعایت این نکات ساده می‌توانید یک زندگی سالم و بدون مشکل داشته باشید.
رژیم غذایی سالم برای افراد مبتلا به فیبرومیالژیا
برای افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، رژیم غذایی مناسبی در نظر گرفته شده که به شرح زیر است:
غذاهای پرانرژی که قند کمی دارند، مصرف کنید؛
مواردی مانند بادام، لوبیا، بلغور، جو دو سر، آووکادو و… حاوی مقادیر زیادی از فیبر هستند، با این حال قند زیادی نیز ندارند. این موارد می‌تواند انرژی مورد نیاز بیمار را در طول روز تامین کرده و به رفع علائم خستگی این بیماری کمک کند.
از غذاهای حاوی گلوتن خودداری کنید؛
بر اساس مطالعه‌ای که در این خصوص انجام گرفته، مشخص شده است که حساسیت به گلوتن می‌تواند در شدت بیماری فیبرومیالژیا نقش مهمی داشته باشد. بر همین اساس حذف مواد غذایی حاوی گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند درد را در بیماران کاهش دهد. در نهایت برای کاهش التهاب نیز بسیار موثر است.
مواد افزودنی و اکسیتو توکسین را حذف کنید.
تحقیقات نشان داده است که حذف مواد افزودنی از رژیم غذایی مانند آسپارتام و مونو سدیم گلوتامات علائم درد را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
در عوض مواردی مانند مغزیجات می‌تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند. در واقع این موارد حاوی ریزی مغذی و مواد معدنی زیادی هستند که برای عملکرد سلول و بیماری فیبرومیالژیا بسیار مفید است.
