هر آن چیزی که باید در خصوص بی حسی نخاعی در سزارین بدانید
زمانی که مادر می‌خواهد به‌روش سزارین زایمان کند، قطعا سوال‌های زیادی در ذهن او ایجاد میشود. پروسه بی حسی نخاعی در زایمان سزارین یک از موارد بسیار مهمی است که اغلب خانم‌ها تمایل دارند در این مورد اطلاعات کافی داشته باشند.
اینگونه نگرانی‌ها و دغدغه‌ها کاملا طبیعی است، با بالا بردن آگاهی خود در هر زمینه و در هر مرحله از زایمان می‌توانید نگرانی‌های بی‌مورد خود را برطرف کنید. ما در این مقاله قصد داریم در خصوص کلیه اطلاعات در رابطه با بی حسی نخاعی اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم.
آشنایی با بی حسی نخاعی اسپاینال
در گذشته داروهایی که در بی حسی نخاعی اسپاینال در زایمان سزارین به‌کار برده می‌شد، دارای عارضه‌های عصبی بودند. در واقع زمانی که دارو در کنار ریشه‌های عصبی تزریق می‌شد، ممکن بود تزریق اسپاینال برای آن ریشه عصبی عارضه‌ای حتی به‌صورت طولانی‌مدت ایجاد کند.
خوشبختانه در چند دهه گذشته نسل جدید داروها به بازار عرضه شد، که کاملا ایمن هستند و حتی تزریق داروها در کنار ریشه عصبی مشکلی را برای مادر در طولانی‌مدت ایجاد نخواهد کرد.
جهت توضیح روش تزریق اسپاینال برای بی حسی مادر در زایمان، باید دو مورد را در نظر بگیریم، که یکی از این موارد سوزن اسپاینال و دیگری دارویی است که برای مادر تزریق میشود.
در خصوص داروهایی که در اسپاینال امروزه به کار برده میشود، سمیت یا آسیب عصبی آنها حداقل‌ترین شکل ممکن است و هیچ مشکلی را برای مادر باردار ایجاد نخواهد کرد، در نهایت نگرانی و ترس در این مورد وجود ندارد.
سوزن اسپاینال، معمولا به طول ۹ سانتی‌متری است، ممکن است در برخی از مادران باردار، افرادی با وزن بالای بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ کیلو، لازم به استفاده از سوزن‌های بلندتر، به‌اندازه ۱۰ تا ۱۲ سامتی‌متری باشد.
به‌طور معمول از سوزن‌های حداکثر ۹ سانتی‌متری برای خانم‌های باردار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم در خصوص ضخامت سوزن اسپاینال برای شما بگوییم باید مثالی در این رابطه بیاوریم تا کاملا متوجه اندازه ضخامت سوزن شوید.
به‌طور مثال ضخامت سوزن اسپاینال از آنژیوکتی که روی دست مادر نصب میشود، بسیار نازک‌تر است؛ بنابراین، ضخامت سوزن اسپاینال بسیار نازک است.
بی حسی نخاعی اسپاینال در زایمان سزارین در کدام قسمت وارد میشود؟
بلوک نخاعی که در سزارین برای مادر انجام می‌گیرد، به‌صورت بی حسی موضعی است. جهت بی حسی مادر در طول زایمان، تزریق را در فضای بین مهره‌ای L5 و S1 یا بین L4 و L5 و همینطور فضای بین L3 و L4 انجام می‌دهند. در نهایت اگر تمامی فضاها بسته بودند و امکان تزریق در فضاهای نام برده شده وجود نداشت، ممکن است لازم باشد در فضای بین L2 و L3 وارد شود، که در موارد نادر در این فضا تزریق انجام می‌گیرد.
پس از تزریق، مادر از شکم به پایین بی حس و بی درد میشود؛ اما همچنان قادر به تکان دادن بازوها، سر و بالاتنه خود خواهد بود. این بی حسی مستقیما به کیسه حاوی مایع مغزی نخاعی تزریق میشود، در واقع پزشک متخصص بیهوشی سوزن را وارد نخاع نمی‌کند. مادر طی چند ساعت بی حس خواهد ماند. این باور غلطی است که بین مادران جا افتاده که سوزن به نخاع وارد میشود؛ در حالی که اینگونه نیست.
همچنین نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد، این است که این دارو وارد خون نمی‌شود و در نهایت به جنین نیز نخواهد رسید. پس عوارضی برای نوزاد شما نخواهد داشت.
عملکرد تزریق بی حسی نخاعی پس از تزریق چگونه است؟
اثر این بی حسی نخاعی بسیار سریع رخ می‌دهد، همانطور که خودتان خوب می‌دانید تزریق به منظور اینکه مادر دردی را احساس نکند، انجام میشود. طی این مدت او کاملا هوشیار است و کاملا متوجه روند زایمان خواهد بود.
از آنجایی که این بی حسی در مایع نخاعی گسترش می‌یابد، سیگنال درد از رحم به پایین، به مغز مسدود میشود، در نهایت مادر متوجه هیچگونه انقباض یا برش‌هایی که در طی زایمان زده میشود، نخواهد شد.
به چه افرادی بی حسی اسپاینال تزریق نمی‌شود؟
روش بی حسی بسیار کاربردی و موثر است؛ اما گاهی ممکن است در برخی از مواقع نادر برای خانم‌ها مناسب نباشد. به‌طور مثال برای چنین افرادی تزریق اسپاینال انجام نمی‌گیرد. فشار خون پایین به‌دلیل مشکلاتی از قبیل:
- خونریزی
- عفونت خون
- آلرژی قبلی به بی حس کننده‌ها
- عفونت پوستی در قسمت پایین کمر (قسمتی که سوزن وارد میشود)
همچنین این دارو به خانم‌هایی که از رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند، داده نمی‌شود.
عوارض بی حسی نخاعی در سزارین
همانطور که برای شما بیان کردیم، این روش ایمن است و مشکلاتی در طولانی‌مدت برای مادر ایجاد نمی‌کند. زمانی که سوزن توسط پزشک وارد میشود، ممکن است به ریشه‌های عصبی برخورد داشته باشد، که مادر در این مواقع احساس برق گرفتگی کوچکی را در پای خود خواهد داشت.
این یک اتفاق شایع است که مشکلی را طی طولانی‌مدت ایجاد نخواهد کرد. حالت برق گرفتگی، بلافاصله برطرف خواهد شد. همه این موارد ذکر شده بستگی به همکاری مادر نیز خواهد داشت.
در واقع او باید در پوزیشن مناسبی قرار بگیرد و نیاز به همکاری او خواهد بود. باید مادر طوری بنشیند که فضای بین مهره‌ای ایجاد شود تا به‌طور دقیق تزریق انجام گیرد. در کل عارضه‌های نه چندان جدی که از بی حسی نخاعی مشاهده میشود به شرح زیر است:
- مادر پس از زایمان قادر به حرکت کردن بدون کمک نخواهد بود، با این حال از سوی تیم مراقبت پزشکی از مادران خواسته میشود که مدتی را استراحت کنند؛ اما این مشکل پس از مدت کوتاهی برطرف خواهد شد.
- گاهی در برخی از افراد خارش کوتاه‌مدت ایجاد خواهد شد.
- گاهی تنگی نفس خفیف، ضعف در قسمت بالاتنه در شانه‌ها و بازوها احساس میشود. در برخی از مواقع این حالت‌ها می‌تواند همراه با حالت تهوع نیز باشد. همه این موارد ذکر شده با داروهایی که برای شما تزریق میشود، کاملا قابل کنترل و درمان خواهد بود.
- اگر طی تزریقی که انجام می‌گیرد، چندین بار کیسه مایع مغزی نخاعی سوراخ شده یا سوزن ضخیمی برای تزریق استفاده شود، سوراخی در این کیسه به وجود خواهد آمد که موجب نشت این مایع میشود. مایع مغزی نخاعی، مایعی است که همواره در طول روز در فضای مهره‌ها در جریان است و به مغز نیز می‌رود، همچنین اطراف نخاع را نیز احاطه کرده است. کم شدن این مایع در بدن موجب سردرد خواهد شد.
با خارج شدن مایع مغزی نخاعی مادر دچار سردرد میشود؛ اما خوشبختانه این نوع سردرد خوش‌خیم است و به سادگی قابل درمان خواهد بود.
یک اشتباه رایج که در خصوص عارضه تزریق اسپاینال در زایمان سزارین وجود دارد این است که مادران تصور می‌کنند که کمردرد پس از زایمان، به‌دلیل تزریق بی حسی نخاعی است؛ اما این تصور کاملا اشتباه است؛ چراکه، سوزنی که برای تزریق به کار برده میشود، به قدری نازک است که منجر به کمردرد نخواهد شد.
همچنین مادرانی که دچار دیسک هستند، باید این نکته را در نظر داشته باشند که طی روش اسپاینال، سوزن به دیسک نمی‌رسد و منجر به تشدید فتق دیسک یا دیسک کمر نخواهند شد. در واقع به‌دلیل اضافه وزنی که طی بارداری وجود داشته، هر مادری ممکن است کمردرد پس از زایمان را تجربه کند.
اگر این دردها ادامه‌دار شد باید به پزشک فوق تخصص درد مراجعه کنید تا درمان به موقع و دقیق انجام شود.
مزایای بی حسی نخاعی یا تزریق اسپاینال در سزارین چیست؟
- با این روش برعکس بیهوشی عمومی، می‌توانید طی زایمان کاملا هوشیار باشید، در حالی که هیچ دردی را به واسطه تزریق بی حسی که برای شما انجام گرفته است، احساس نخواهید کرد.
- عارضه‌های این روش در مقایسه با بیهوشی عمومی به مراتب کمتر است.
- پس از تولد نوزاد خود قادر خواهید بود با او ارتباط برقرار کنید، همچنین کودک شما نسبت به نوزادانی که به‌روش بیهوشی عمومی متولد می‌شوند، هوشیارتر خواهند بود.
- تسکین درد و بی حسی بلافاصله تنها در عرض ۵ تا ۱۰ دقیقه ایجاد میشود.