علت آب آوردن مفصل شانه چیست؟

مفصل شانه یکی از پرتحرک‌ترین مفصل‌های بدن است و به همین دلیل بیشتر از سایر مفاصل در معرض آسیب و التهاب قرار دارد. زمانی که بدن در واکنش به آسیب یا تحریک، مایع مفصلی بیشتری تولید می‌کند، این مایع اضافی در مفصل تجمع پیدا کرده و حالت آب آوردن ایجاد می‌شود.

آب آوردن مفصل شانه (Shoulder Joint Effusion) به حالتی گفته می‌شود که در آن مقدار غیرطبیعی مایع درون مفصل شانه جمع می‌شود. این مایع ممکن است حاصل التهاب، آسیب، عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای باشد. تجمع این مایع باعث درد، ورم، محدودیت حرکتی و احساس سنگینی در شانه می‌شود.

آب آوردن مفصل شانه معمولا به‌ دلیل التهاب مفصل (آرتریت)، ضربه یا پارگی تاندون‌ها یا بورسیت شانه ایجاد می‌شود. درمان بسته به علت شامل تخلیه مایع مفصل، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی یا تزریق کورتون است. درک علت و نحوه‌ درمان آن برای جلوگیری از درد مزمن، محدودیت حرکت و عود مجدد بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: آب آوردن مچ پا

چه علتی دارد؟

تجمع مایع در مفصل شانه معمولا به دلایل زیر رخ می‌دهد:

التهاب مفصل شانه (آرتریت)

شایع‌ترین علت آب آوردن مفصل است. آرتریت می‌تواند ناشی از فرسایش مفصل (آرتروز) یا بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم باشد. التهاب باعث افزایش ترشح مایع مفصلی و تورم می‌شود.

تروما یا ضربه

ضربه مستقیم یا سقوط روی شانه می‌تواند باعث پارگی رباط‌ها یا آسیب به تاندون‌ها شود و در نتیجه مایع التهابی در مفصل جمع شود.

بورسیت

التهاب بورس‌ها (کیسه‌های کوچک پر از مایع اطراف مفصل) یکی از علل شایع تجمع مایع و درد در ناحیه شانه است.

عفونت مفصل (سپتیک آرتریت)

در موارد نادر، ورود باکتری یا ویروس به مفصل باعث تجمع چرک و مایع عفونی می‌شود که نیاز به درمان فوری دارد.

پارگی تاندون روتاتور کاف

پارگی تاندون‌های نگهدارنده شانه باعث التهاب و تولید بیش از حد مایع می‌شود.

آرتروز (Osteoarthritis)

فرسایش تدریجی مفصل و کاهش غضروف محافظ، بدن را وادار به تولید مایع بیشتر برای کاهش اصطکاک می‌کند.

بیشتر بخوانید: آب آوردن زانو

علل خاص

بعد از عمل جراحی شانه:

تجمع مایع ممکن است ناشی از واکنش طبیعی بدن به ترمیم بافت‌ها باشد، اما در صورت تداوم باید بررسی شود.

بعد از تزریق واکسن (مثلا واکسن آنفلوآنزا یا کووید):

التهاب موقت بافت نرم اطراف شانه گاهی باعث احساس تورم یا تجمع مایع می‌شود که معمولا خفیف و گذراست.

بعد از ورزش سنگین یا فعالیت بدنی شدید:

فشار بیش‌ازحد روی مفصل ممکن است باعث التهاب بورس و تجمع مایع شود.

بیشتر بخوانید: کمردرد نشانه سرطان

ارتباط با بیماری‌های زمینه‌ای

برخی بیماری‌ها می‌توانند زمینه‌ساز آب آوردن مفصل شانه باشند:

• روماتیسم مفصلیپ
• آرتریت عفونی
• بورسیت شانه
• التهاب تاندون روتاتورکاف
• بیماری‌های خودایمنی

شناخت این بیماری‌ها به تشخیص و درمان دقیق‌تر کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: شانه یخ‌ زده

علائم آب آوردن مفصل شانه

علائم معمولا تدریجی ظاهر می‌شوند و شدت آن‌ها بسته به علت متفاوت است:

• درد مداوم یا ضربان‌دار در شانه
• تورم و پف‌ کردگی اطراف مفصل
• گرمی و قرمزی پوست روی شانه
• محدودیت حرکت یا خشکی مفصل
• احساس کلیک یا صدای تق‌تق هنگام حرکت
• ضعف در بازو یا ناتوانی در بالا بردن دست

تشخیص تفاوت این حالت با آسیب‌های دیگر مانند پارگی عضلات یا التهاب تاندون‌ها، نیاز به بررسی دقیق دارد.

بیشتر بخوانید: دررفتگی شانه

چگونه تشخیص داده می‌شود؟

دکتر محمد حسین دلشاد برای تشخیص دقیق علت آب آوردن مفصل شانه از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

معاینه فیزیکی:

بررسی دامنه حرکت، تورم، گرمی پوست و محل دقیق درد.

سونوگرافی:

روشی سریع برای مشاهده تجمع مایع و التهاب بافت‌های نرم.

MRI:

برای بررسی آسیب تاندون‌ها، رباط‌ها و میزان التهاب مفصل.

آزمایش مایع مفصلی:

پزشک مقداری از مایع را تخلیه کرده و برای بررسی عفونت یا التهاب به آزمایشگاه می‌فرستد.

عکس‌برداری با اشعه X:

برای تشخیص آرتروز یا تغییرات استخوانی مفصل شانه.

بیشتر بخوانید: گزگز شانه

درمان آب آوردن مفصل شانه

درمان بستگی به علت دارد و معمولا شامل ترکیبی از اقدامات خانگی و تخصصی است:

تخلیه مایع مفصل

در صورتی‌که تورم زیاد باشد یا مایع حاوی عفونت باشد، پزشک با سرنگ استریل مایع اضافی را تخلیه می‌کند. این کار هم فشار درد را کاهش می‌دهد و هم به تشخیص علت کمک می‌کند.

داروهای ضدالتهاب

داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن التهاب و درد را کاهش می‌دهند. در موارد خاص، تزریق کورتون داخل مفصل برای کنترل التهاب شدید انجام می‌شود.

فیزیوتراپی

تمرین‌های مخصوص برای افزایش دامنه حرکت و تقویت عضلات شانه بسیار مفیدند. فیزیوتراپی همچنین از عود مجدد مشکل جلوگیری می‌کند.

سرما یا گرما درمانی

• کمپرس سرد برای کاهش التهاب در مراحل اولیه.
• کمپرس گرم برای کاهش خشکی و افزایش جریان خون پس از مرحله‌ حاد.

درمان بیماری زمینه‌ای

در صورتی‌ که علت، بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت باشد، درمان اختصاصی آن لازم است.

بیشتر بخوانید: رسوب کلسیم شانه

درمان خانگی و مراقبت از مفصل شانه

برای کاهش علائم خفیف می‌توان از روش‌های خانگی زیر استفاده کرد:

• استراحت کافی و پرهیز از فعالیت سنگین
• کمپرس سرد روزی چند بار در ۲۴ ساعت اول
• مصرف داروهای ضدالتهاب طبیعی مانند زردچوبه، زنجبیل یا روغن ماهی
• انجام حرکات کششی ملایم شانه پس از کاهش التهاب
• پرهیز از خوابیدن روی شانه آسیب‌ دیده

در صورتی که درد یا ورم بیش از چند روز ادامه داشت، حتما به کلینیک درد مراجعه شود.

بیشتر بخوانید: درمان پارگی تاندون شانه بدون جراحی

پیشگیری از آب آوردن مفصل شانه

• گرم کردن بدن قبل از ورزش یا فعالیت سنگین
• اصلاح وضعیت بدن در هنگام نشستن و کار
• پرهیز از حرکات تکراری یا بالا بردن مکرر دست بالای سر
• تقویت عضلات شانه با تمرین‌های ملایم
• درمان سریع آسیب‌ها یا التهاب‌های اولیه قبل از مزمن شدن

هدف از این اقدامات، جلوگیری از التهاب مجدد و حفظ سلامت مفصل شانه است.

بیشتر بخوانید: درد قفسه سینه و شانه