علت و درمان درد مچ دست
در اغلب مواقع درد مچ دست به دلیل شکستگی یا پیچ خوردگی ناگهانی ایجاد می‌شود. گاهی هم صدماتی طی طولانی مدت از جمله فشار مکرر، آرتریت و سندرم تونل کارپال، می‌تواند منجر به مچ درد شود.
از آنجایی که عوامل مختلفی باعث درد مچ دست می‌شوند، تشخیص علت دقیق امری دشوار است. تشخیص دقیق و به موقع، منجر به تسریع روند بهبودی خواهد شد.
دلایل رایج درد مچ دست
سندرم تونل کارپال
عصب مدیان یکی از سه عصب اصلی در ساعد است. این سندرم زمانی ایجاد می‌شود که عصب میانی فشرده یا منقبض شود.
این عصب در کف دست قرار گرفته است و در ایجاد حس در این قسمت‌های دست نقش دارد:
- شست
- انگشت اشاره
- انگشت وسط
- قسمتی از انگشت حلقه
سندرم تونل کارپال مچ دست می‌تواند در یک یا هر دو دست شما ایجاد شود. زمانی که مچ دست متورم شود، باعث ایجاد سندرم تونل کارپال خواهد شد.
در نتیجه گاهی درد می‌تواند به دلیل فشار بیش از حد در مچ دست و عصب مدیان باشد.
آسیب به مچ دست
وارد شدن آسیب به مچ دست از دیگر دلایل ایجاد درد است. آسیب‌های وارد شده به مچ دست می‌تواند در نهایت منجر پیچ خوردگی، شکستگی استخوان یا تاندونیت شود.
معمولا تورم، کبودی یا تغییر شکل مفصل نزدیک مچ دست از علائم آسیب مچ دست است. برخی از آسیب‌های وارد شده می‌تواند بلافاصله به دلیل وارد شدن ضربه نمایان شود.
دیگر آسیب‌ها ممکن است به تدریج و در طول زمان ایجاد شود.
نقرس
نقرس در اثر تجمع اسید اوریک ایجاد می‌شود. اسید اوریک یک ماده طبیعی در بدن است و زمانی که بدن مواد شیمیایی به نام پورین را تجزیه می‌کند، ایجاد می‌شود.
بیشتر اسید اوریک در خون حل شده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. در برخی از مواقع بدن بیش از حد اسید اوریک تولید می‌کند.
در صورت اضافی بودن اسید اوریک در بدن، در مفاصل رسوب می‌کند و در نهایت منجر به درد و تورم می‌شود. چنین دردی در اغلب مواقع در زانو، مچ پا، مچ دست و پا ایجاد می‌شود.
از دلایل شایع نقرس:
- مصرف زیاد الکل
- پرخوری
- مصرف داروهای خاص مانند دیورتیک‌ها
- سایر بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری کلیوی
آرتروز
آرتریت همان التهاب مفصل است. این بیماری منجر به تورم و سفتی در قسمت آسیب‌دیده بدن می‌شود. آرتروز می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله سایش، پارگی، افزایش سن و فعالیت بیش از حد ایجاد شده باشد.
آرتروز انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
آرتریت روماتوئید (RA)
یک بیماری خود ایمنی است که معمولا هر دو مچ دست را درگیر می‌کند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی به اشتباه به مفصل بدن از جمله مچ دست حمله می‌کند.
آرتریت روماتوئید می‌تواند منجر به تورم و درد در مچ دست شود و در نهایت مشکلاتی از جمله سایش را در مچ دست ایجاد کند.
آرتروز (OA)
آرتروز بیماری مفصلی دژنراتیو بوده و در بین افراد مسن این نوع آرتروز بسیار شایع است. علت ایجاد این نوع آرتروز از بین رفتن غضروف پوشاننده مفصل است. این بافت با افزایش سن و حرکت مکرر دچار آسیب‌دیدگی می‌شود.
چنین شرایطی اصطکاک را افزایش می‌دهد؛ زیرا، استخوان‌های مفصل به یکدیگر برخورد می‌کنند و در نتیجه علائمی مانند تورم و درد ایجاد می‌شود.
آرتریت پسوریاتیک (PsA)
نوعی تورم مفصل است که در افراد مبتلا به اختلال پوستی به نام پسوریازیس ایجاد می‌شود. علائمی همراه با درد مچ دست وجود دارد که این موارد به شرح زیر است:
- تورم انگشتان دست
- مشکل داشتن در مشت کردن یا گرفتن اجسام
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها
- درد، بی حسی یا سوزن سوزن شدن به خصوص هنگام شب
- درد ناگهانی و شدید در دست
- تورم یا قرمزی در اطراف مچ دست
- احساس گرما در مفصل نزدیک مچ دست
اگر مچ دست شما گرم و قرمز است و تب بیش از ۳۸ درجه دارید، باید فورا با پزشک در میان بگذارید. این علائم می‌تواند نشانه‌ای از آرتریت عفونی (سپتیک) باشد که یک بیماری جدی است.
اگر نمی‌توانید مچ دست خود را حرکت دهید، باید فورا با پزشک در میان بگذارید؛ چراکه، ممکن است استخوان دچار شکستگی شده باشد.
نحوه تشخیص به چه صورت است؟
ابتدا پزشک فوق تخصص درد معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد و آزمایشات خاصی را برای تشخیص علت درد مچ دست برای بیماران در نظر می‌گیرد. گاهی پزشک برای تشخیص موارد زیر را انجام دهد:
- مچ دست خود را به مدت ۶۰ ثانیه به جلو خم کنید تا متوجه شوید آیا دچار بی حسی یا سوزن‌سوزن شده است یا خیر.
- روی ناحیه عصب میانی ضربه وارد می‌کند تا متوجه شود درد ایجاد می‌شود یا خیر.
- از شما خواسته می‌شود که یک شی را محکم نگه دارید.
- جهت بررسی استخوان‌ها و مفاصل از تصویربرداری اشعه ایکس استفاده می‌کنند.
- جهت ارزیابی سلامت عصب‌ها، انجام الکترومیوگرافی توصیه می‌شود.
- جهت بررسی آسیب عصبی آزمایش سرعت هدایت عصب انجام می‌گیرد.
- آزمایش خون و ادرار را برای هر گونه بیماری زمینه‌ای از بیمار در خواست می‌کند.
- نمونه کوچکی از مایع مفصل گرفته می‌شود تا بلور یا کلسیم‌های ایجاد شده مورد بررسی قرار گیرد.
درد مچ دست چه درمانی دارد؟
گزینه‌های درمانی برای درمان مچ دست بسته به علت ایجاد درد متفاوت است. چندین نمونه از راهکارهای درمانی برای چندین بیماری برای شما آورده‌ایم.
درمان سندرم تونل کارپال:
- بستن مچ بند یا آتل جهت کاهش تورم و تسکین درد مچ
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه
- مصرف داروهای ضد التهاب یا مسکنی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
- در موارد شدید جراحی برای ترمیم عصب میانی
درمان نقرس:
- مصرف داروی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
- نوشیدن مقدار زیادی آب جهت کاهش غلظت اسید اوریک
- کاهش مصرف غذاهای پرچرب و همچنین الکل
- داروهایی برای کاهش اسید اوریک در سیستم گردش خون
در صورتی که آسیب‌دیدگی به صورت مستقیم به مچ دست وارد شده باشد، چنین راهکار درمانی برای بیماران در نظر گرفته می‌شود:
- مچ دست آتل گرفته می‌شود.
- به دست خود استراحت دهید و آن را بالا نگه دارید.
- مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن مصرف کنید.
- کمپرس سرد را طی چند دقیقه در قسمت آسیب‌دیده جهت کاهش تورم و درد قرار دهید.
- در صورتی که به آرتروز مبتلا شد‌ه‌اید، باید فیزیوتراپی انجام دهید.
فیزیوتراپیست نحوه انجام تمرینات تقویتی و کششی برای مچ دست را به شما خواهد گفت.
راهکارهایی برای جلوگیری از درد مچ دست
اگر می‌خواهید از بیماری سندرم تونل کارپال جلوگیری کنید، باید این موارد را در نظر داشته باشید:
- در حین تایپ کردن یا فعالیت‌های این چنینی باید در حین کار به دست خود استراحت دهید؛
- تمرینات کششی و تقویتی مچ دست را انجام دهید.
برای جلوگیری از بروز نقرس باید به این موارد توجه داشته باشید:
- آب بیشتری بنوشید و از مصرف الکل خودداری کنید.
- از مصرف مواد غذایی مانند جگر، ماهی آنچوی و دودی خودداری کنید.
- در حد نیاز و به اندازه پروتئین مصرف کنید.
- داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
به‌طور کلی بسته به فعالیت‌هایی که در طول روز انجام می‌دهید، خطر ابتلا به هر عارضه‌ای در مچ دست افزایش پیدا می‌کند، باید راهکاری برای جلوگیری از درد مچ دست در نظر داشته باشید.
مثلا اگر تایپیست هستید، باید در حین کار حتما به دست خود استراحت دهید تا فشار زیاد به مچ دست وارد نشود.