به‌طور کلی هر علتی که منجر به کاهش خونرسانی در قسمت خاصی از بدن شود، جزء علل ایجاد سندرم درد پیچیده منطقه‌ای شناخته می‌شود. سرطان نیز یکی از علل ایجاد CRPS یا سندرم درد پیچیده منطقه‌ای است.

بیشتر بخوانید: تسکین دردهای سرطانی

آشنایی با سندرم درد پیچیده منطقه‌ای

این سندرم بیشتر رده سنی ۳۷ تا ۵۰ سال افراد را گرفتار می‌کند و در دو نوع وجود دارد. در نوع اول که شایع‌تر از نوع دیگری است از هر صد هزار نفر، ۲۶ نفر به این عارضه مبتلا می‌شوند.

نوع دیگر نیز که نادر است از هر صد هزار نفر، چهار نفر را گرفتار می‌کند. کارشناسان معتقدند این بیماری به دلیل اختلال در سیستم عصبی مرکزی یا محیطی ایجاد می‌شود.

منظور از سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع است. سیستم عصبی محیطی اطلاعات را از مغز و نخاع به اندام‌ها، بازوها، انگشتان و پاها منتقل می‌کند. این سیستم به دلیل عملکرد غیر طبیعی منجر به ایجاد واکنش بیش از حد نسبت به علائم درد شده و این علائم متوقف نیز نمی‌شود.

بیماری سندرم درد پیچیده منطقه‌ای از بُعد روانشناسی به این صورت است که در بیماران با افسردگی و اضطراب شدید به دلیل دردهای بسیاری که در مدت زمان زیادی تحمل کرده‌اند، مشاهده شده است.

علت ایجاد سندرم درد منطقه‌ای پیچیده

علت ایجاد این عارضه هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اینطور به نظر می‌رسد که به دنبال آسیب در سیستم عصبی محیطی و مرکزی ایجاد می‌شود.

این عارضه معمولا به دنبال آسیب یا تروما رخ می‌دهد. سندرم درد منطقه‌ای پیچیده در دو نوع با علائم مشابه؛ اما به دلایل متفاوت رخ می‌دهد:

نوع ۱

این مورد به عنوان دیستروفی سمپاتیک رفلکس (RSD) شناخته می‌شود. این مورد پس از یک بیماری یا آسیب رخ می‌دهد که مستقیما به اعصاب آسیب نمی‌رساند. ۹۰ درصد از بیماران دچار این نوع از بیماری هستند.

نوع ۲

این مورد نیز علائم مشابه با نوع ۱ دارد؛ اما نوع ۲ این بیماری پس از آسیب عصبی مشخص می‌شود. در بسیاری از موارد بیماری سی آر پی اس پس از ضربه شدید به پا یا بازو رخ می‌دهد.

برخی دیگر از آسیب‌های بزرگ و جزئی مانند عفونت‌ها، حمله قلبی، جراحی و حتی رگ به رگ شدن پا می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود.

علائم سندرم درد پیچیده منطقه‌ای چیست

علائمی که ناشی از این بیماری در افراد مشاهده می‌شود به شرح زیر است:

• آن قسمت از بدن که درگیر شده به دلیل تغییر درجه حرارت، گرم‌تر یا خنک‌تر احساس می‌شود.
• احساس درد مداوم که با گذشت زمان بدتر می‌شود.
• درد بیش از آسیب وارد شده احساس می‌شود.
• حساسیت شدید به درد وجود دارد، به‌طوری که لمس کردن پوستی که آسیب دیده است، منجر به شدیدتر شدن درد خواهد شد.
• احساس سوزش یا فشرده شدن در اندام آسیب‌دیده وجود دارد.
• تورم در قسمت آسیب‌دیده مشاهده شده است.
• کاهش دامنه حرکات، از دست دادن عملکرد بدن، احساس لرزش، کاهش توانایی جهت حرکت اندام آسیب دیده و افزایش سفتی در قسمت مورد نظر وجود دارد.
• تغییر در رنگ پوست ایجاد می‌شود که می‌تواند به‌صورت لکه‌دار، کبود یا قرمز باشد.
• همچنین تغییراتی در رشد ناخن و مو وجود دارد. ممکن است مو رشد سریعی داشته یا اصلا رشدی وجود نداشته باشد.
• علائم این بیماری معمولا طی ۴ تا ۶ هفته پس از آسیب، شکستگی یا جراحی شروع خواهد شد.

سندرم درد پیچیده منطقه ای چگونه تشخیص داده می شود

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. زمانی که بیمار به دکتر محمد حسین دلشاد مراجعه می‌کند، پزشک از طریق شرح حال دقیق، معاینه فیزیکی و بررسی علائم این بیماری را تشخیص می‌دهد.

پزشک از شما سوالاتی در خصوص آسیب‌دیدگی‌هایی از جمله مواردی مانند شکستگی یا جراحی خواهد پرسید. آنها به دنبال علائمی همچون موارد زیر هستند:

• تغییر در ظاهر، دما و بافت پوست در قسمت آسیب دیده؛
• درد بیش از حد انتظار ناشی از آسیب‌دیدگی.

به‌طور کلی برای تشخیص این بیماری باید چندین علائم قابل قبول از این بیماری وجود داشته باشد.

سندرم درد پیچیده منطقه ای چگونه درمان می‌شود

هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. هدف از درمان کاهش درد و بازگشت بیمار به انجام فعالیت‌های روزمره زندگی است. این نکته را بیماران باید در نظر داشته باشند که هرچه سریع‌تر درمان خود را آغاز کنند؛ چراکه، CRPS می‌تواند به مرور زمان منجر به سفت شدن اندام آسیب‌دیده شود.

معمولا در صورت عدم درمان این بیماری، درد بدتر می‌شود و حرکت را دشوار می‌کند. انواع روش‌های درمانی که برای رفع و کنترل این بیماری در نظر گرفته می‌شود به شرح زیر است:

• فیزیوتراپی و کاردرمانی
• رفع حساسیت
• روان درمانی
• تجویز دارو

روش‌های درمانی دیگر جهت کاهش درد:

• بلوک عصب سمپاتیک
• پمپ‌های دارویی
• تحریک نخاع
• تحریک گانگلیون ریشه پشتی

چه عوارضی دارد؟

اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود و درمان نکنید، باعث پیشرفت بیماری و بدتر شدن علائم می‌شود.

تحلیل بافت (آتروفی)

اگر به دلیل درد یا احساس سفتی، از حرکت دادن دست و پای خود خودداری کنید یا دچار مشکل شوید، استخوان‌ها، پوست و ماهیچه‌ها شروع به تحلیل رفتن و ضعیف شدن می‌کند.

سفت شدن عضلات (انقباض)

سفتی عضلات از دیگر عوارض احتمالی به دنبال این بیماری است. این حالت باعث شرایطی می‌شود که دست و انگشتان پا در یک موقعیت ثابت منقبض شود.

چه راهکارهایی برای پیشگیری وجود دارد؟

این مواردی که در ادامه برای شما ذکر می‌کنیم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به این بیماری موثر باشد:

مصرف ویتامین C بعد از شکستگی مچ دست

مطالعات نشان داده‌اند افرادی که پس از شکستگی مچ دست دوز بالایی از ویتامین C مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که مصرف نمی‌کنند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری سندرم درد پیچیده منطقه‌ای قرار می‌گیرند.

تحرک بعد از سکته مغزی

برخی از تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که بلافاصله بعد از سکته مغزی از جای خود بلند می‌شوند و راه می‌روند، خطر ابتلا به این بیماری کاهش پیدا می‌کند.

آیا این بیماری می‌تواند عود کند؟

این عارضه در حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از افراد عود می‌کند. بسیاری از دلایلی که منجر به عود این بیماری می‌شود، مشخص نیست.

مهم‌ترین هدف پزشک تسکین درد و بازگرداندن حرکت و قدرت در اندام‌های آسیب‌دیده است. با تسکین درد، احتمال بهبود عملکرد و کیفیت زندگی افزایش می‌یابد.

آیا استرس سطح درد ناشی از این بیماری را افزایش می‌دهد؟

معمولا عوامل روان شناختی نقش زیادی در افزایش سطح درد ندارد؛ اما در خصوص استرس شدید اینطور نیست و باعث افزایش درد می‌شود.

آیا بر عملکرد اندام‌ها تاثیر می‌گذارد؟

این بیماری گاهی پیشرونده است و معمولا یکی از پاها، دست‌ها یا بازوها را پس از آسیب‌دیدگی درگیر می‌کند؛ اما گاهی عوارض ناشی از آن می‌تواند کل بدن از جمله اندام‌ها داخلی را تحت تاثیر قرار دهد.