آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو یا ACL، پارگی یا رگ به رگ شدن رباط صلیبی قدامی است. رباط صلیبی زانو یکی از نوارهای بافتی قوی است که استخوان ران به ساق پا متصل میکند.
آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو بیشتر طی ورزشهایی رخ میدهد که شامل توقف یا تغییر جهت ناگهانی، پرش و فرود است، در ورزشهایی مانند فوتبال، بسکتبال، اسکی و… بسیار مشاهده میشود.
بسیاری از افراد هنگام آسیب دیدگی رباط صلیبی صدایی را در زانوی خود میشنوند یا آسیب دیدگی را در زانوی خود احساس میکنند.
زانو ممکن است متورم شود، احساس ناپایداری داشته باشد و تحمل وزن در زانو دردناک میشود.
بسته به شدت آسیب دیدگی، درمانهای مختلفی از جمله استراحت دادن به پا و توانبخشی برای کمک به بازیابی قدرت و ثبات یا در نهایت عمل جراحی برای جایگزینی رباط پاره شده وجود دارد.
انجام یک برنامه تمرینی مناسب نیز ممکن است به کاهش خطر آسیب به رباط صلیبی زانو کمک کند.
آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو چه علائمی دارد
علائم آسیب به رباط صلیبی به شرح زیر است:
- صدای بلند ترک خوردن در زانو
- درد شدید و ناتوانی در ادامه فعالیت
- تورم سریع
- از دست دادن دامنه حرکتی
- احساس بی ثباتی
اگر هرگونه آسیب به زانو منجر به علائم آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو شود، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
مفصل زانو ساختار پیچیدهای از استخوانها، رباطها، تاندونها و سایر بافتهایی است که با یکدیگر کار میکنند. تشخیص سریع و دقیق برای تعیین شدت آسیب و راهکار درمانی مناسب بسیار مهم است.
درجات آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
پزشک بر اساس آسیب و علائمی که دارید، آسیب دیدگی را طبقه میکند که این موارد به شرح زیر است:
درجه ۱
رباط زانو دچار رگ به رگ شدن جزئی شده است. رباط بیش از حد کشیده شده یا فقط کمی پاره شده است. در این درجه از آسیب دیدگی، کمترین درد، تورم یا کبودی را تجربه خواهید کرد.
همچنان میتوانید با پای آسیبدیده راه بروید و زانوی خود را خم کنید.
درجه ۲
به دنبال رگ به رگ شدن زانو پارگی متوسط ایجاد شده است. علائم ناشی از این بیماری شامل کبودی، تورم و احساس کمی درد است. در آسیب درجه ۲ هنگام راه رفتن روی پا یا خم کردن زانو دچار مشکل میشوید.
درجه ۳
در آسیب درجه ۳ پارگی کامل در رباط زانو وجود دارد و اغلب بیش از یک رباط زانو دچار آسیب دیدگی شده است. با این سطح از آسیب، کبودی شدید، تورم و درد وجود دارد.
در این حالت نمیتوانید وزنی روی پای خود وارد کنید یا قادر به خم کردن زانو نیستید.
علت آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو چیست
رباطها نوارهای بافتی محکمی هستند که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل میکند. رباط صلیبی یا ACL، استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل کرده و به تثبیت مفصل زانو کمک میکند.
این آسیب دیدگی اغلب طی فعالیتهای ورزشی و تناسب اندام رخ میدهد که میتواند به زانو فشار وارد کند:
- کاهش ناگهانی سرعت و تغییر جهت
- چرخش با پایی که محکم در یکجا قرار گرفته
- فرود ناشی از یک پرش
- توقف ناگهانی
- دریافت ضربه مستقیم به زانو یا برخورد مانند تکل فوتبال
هنگامی که رباط دچار آسیب دیدگی میشود، معمولا پارگی جزئی یا کامل در بافت مشاهده میشود. آسیب خفیف ممکن است باعث کشیدگی رباط شود، در واقع آسیب جدی به آن وارد نشده است.
عوامل خطرساز در آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
عواملی وجود دارد که خطر این آسیب را افزایش میدهد:
- خانمها بیشتر از آقایان در معرض این آسیب دیدگی قرار دارند به دلیل تفاوت در آناتومی، قدرت عضلانی و تاثیرات هورمونی است.
- شرکت در برخی از ورزشها مانند فوتبال، بسکتبال، ژیمناستیک، اسکی و..
- عدم آمادهسازی کافی قبل از شروع ورزش
- اجرای تکنیکهای اشتباه ورزشی مانند حرکت دادن زانو به داخل در حین اسکات
- پوشیدن کفش نامناسب
- استفاده از تجهیزات ورزشی نامناسب
- بازی کردن روی چمن مصنوعی
آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو چه عوارضی دارد
افرادی که این عارضه را تجربه میکنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز در زانو هستند. آرتروز ممکن است حتی در صورت عمل جراحی طی بازسازی رباط نیز رخ دهد.
بهطور کلی عوامل مختلفی از جمله شدت آسیب دیدگی، وجود آسیب مرتبط در مفصل زانو یا میزان فعالیت پس از درمان بر خطر ایجاد این بیماری تاثیر خواهد گذاشت.
آیا راهکاری برای جلوگیری از آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو وجود دارد
داشتن تمرین مناسب میتواند به کاهش این آسیب کمک کند. پزشک ورزشی، فیزیوتراپیست، مربی ورزش یا سایر متخصصان پزشکی ورزشی میتوانند با دستورالعملهایی که میدهند به کاهش خطر این آسیب دیدگی کمک کنند.
بهطور کلی تمرین برای تقویت عضلات پاها، باسن، ماهیچه و همچنین تمرین برای اجرای بهتر تکنیکهای پرش و فرود و جلوگیری از حرکت زانو به سمت داخل ممکن است به کاهش خطر آسیب دیدگی در ورزشکاران کمک کند.
همچنین برای جلوگیری از آسیب از کفش و تجهیزات ورزشی مناسبی استفاده کنید.
نحوه تشخیص آسیب دیدگی رباط صلیبی چگونه است
طی معاینه فیزیکی پزشک زانوی شما را از نظر تورم، حساسیت و دامنه حرکتی را مورد بررسی قرار خواهد داد.
این عارضه اغلب با معاینه فیزیکی تشخیص داده میشود؛ اما، ممکن است برای رد سایر علل و تعیین شدت آسیب دیدگی به آزمایشات دیگری نیاز باشد:
اشعه ایکس
ممکن است برای رد مشکلاتی مانند شکستگی استخوان نیاز به اشعه ایکس باشد. با این حال این تصویربرداری بافتهای نرم مانند رباطها و تاندونها را نشان نمیدهد.
MRI
در این تصویربرداری از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویری از بافتهای نرم و سخت بدن استفاده میکنند.
MRI میتواند میزان آسیب ACL و علائم آسیب به سایر بافتهای زانو از جمله غضروف را نشان دهد.
سونوگرافی
امواج صوتی ممکن است برای مشاهده ساختارهای داخلی، سونوگرافی برای بررسی آسیب در باطها، تاندونها و عضلات زانو قابل استفاده باشد.
راهکارهای درمانی برای آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
مراقبتهای اولیه میتواند درد و تورم را بلافاصله پس از آسیب به زانو کاهش دهد.
استراحت دادن به پا
استراحت دادن به زانو تحمل وزن را روی زانو محدود میکند.
استفاده از یخ
هنگامی که بیدارید، سعی کنید حداقل هر دو ساعت یکبار به مدت ۲۰ دقیقه روی زانوی خود یخ بگذارید.
بانداژ کردن پا
با استفاده از بانداژ، زانوهای خود را محکم ببندید.
قرار دادن پا در ارتفاع
دراز بکشید و زانوی خود را روی بالش بگذارید.
از دیگر راهکارهای درمانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئید از سوی متخصص درد
- استفاده از تجهیزات پزشکی مانند استفاده از عصا برای جلوگیری از وارد شدن وزن به زانو
- بی حرکتی زانو (مانند استفاده از زانو بند)
- فیزیوتراپی
- جراحی توسط جراح ارتوپد برای ترمیم یا بازسازی رباطهای آسیبدیده
