اسپاستیسیتی یکی از نشانههای بیماریهای عصبی است. این بیماری باعث میشود که ماهیچههای خاصی به یکباره منقبض شوند.
شدت این عارضه برای هر فرد متفاوت است و بر حرکت و گفتار تاثیر میگذارد. روشهای درمان بسیاری از جمله فیزیوتراپی، تجویز دارو و تزریق برای درمان وجود دارد که پزشک بسته به نیاز بیمار مورد مناسبی را تجویز خواهد کرد.
منظور از اسپاستیسیتی چیست
اسپاستیسیتی اختلالی در الگوی حرکتی عضلانی است که باعث میشود عضلات خاصی در حین حرکت یا حتی در حالت ایستاده به یکباره منقبض شوند.
ماهیچه در این حالت منقبض میمانند و هنگام کشیده شدن مقاومت میکنند. در این مواقع در حرکت اختلال ایجاد میشود و گفتار و راه رفتن شما تحت تاثیر قرار میگیرد.
احساس سفتی در عضلات میتواند به قدری شدید باشد که منجر به اسپاسم دردناک یا سفتی شدید در اندامهای شما شود.
چه علائمی دارد؟
اسپاستیسیتی میتواند چنین علائمی را به همراه داشته باشد:
- افزایش تون عضلانی (هیپرتونی)
- احساس درد
- اسپاسم عضلانی (انقباض سریع و غیر ارادی)
- ناهنجاریهای مفصلی، عضلانی یا استخوانی
- کلونوس (شامل انقباضات سریع غیر ارادی عضلانی است که ممکن است شبیه به لرزش باشد که معمولا در مچ پا احساس میشود)
- مشکل در انجام فعالیتهای روزانه مانند حمام رفتن یا لباس پوشیدن
- اختلال در خواب به دلیل اسپاسم دردناک یا گرفتگی عضلات
حرکات عضلانی توسط یک سیستم پیچیده کنترل میشود و به برخی از عضلات این امکان را میدهد تا منقبض شوند، در حالی که برخی دیگر شل میشوند.
آسیب وارد شدن به اعصاب در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) باعث مختل شدن این الگو میشود. در نتیجه ممکن است برخی از عضلات به یکباره منقبض شوند، در این حالت انجام حرکات ارادی دشوار خواهد شد.
اسپاستیسیتی و سفتی عضلانی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
اسپاستیسیتی و سفتی عضلانی هر دو حالت به عنوان هیپرتونیک شناخته میشوند؛ (وضعیت تون عضلانی غیر طبیعی بالا) اما با یکدیگر تفاوتهایی دارند.
معمولا سفتی عضلانی همراه با آسیب گانگلیونهای پایه و بیماری پارکینسون است. اساس این حالت مربوط به ساختارهای مربوط به تالاموس در پایه مغز است که درگیر با هماهنگی هستند.
سفتی بر خلاف اسپاستیسیتی تمامی عضلات اطراف یک مفصل را به طور یکسان تحت تاثیر قرار میدهد. با اسپاستیسیتی حرکت سریعتر، منجر به انقباض غیر ارادی بیشتر در عضلات آسیبدیده میشود.
عوارض احتمالی
عوارض این بیماری میتواند برای هر فرد متفاوت باشد. این عارضه در حالت شدید میتواند منجر به اختلال در عملکرد روزانه شود و درد شدیدی به همراه داشته باشد.
همچنین فرد مبتلا به این بیماری در انجام فعالیتهای روزانه و شخصی دچار مشکل میشود. چنین شرایطی میتواند مشکلاتی احتمالی از جمله زخم بستر را افزایش دهد و باعث عفونت و سپسیس شود.
در صورت عدم درمان، اسپاستیسیتی متوسط تا شدید باعث چنین عوارضی میشود:
- یبوست مزمن
- عفونت دستگاه ادراری (UTIs)
- انقباضات (مفصل بیحرکت)
- شکستگی استخوان
- در رفتگی جزئی یا کامل مفاصل
بررسی دلایل احتمالی
اسپاستیسیتی معمولا به دنبال آسیب به مسیرهای عصبی در مغز یا نخاع رخ میدهد که حرکت و حرکات کششی را تحت کنترل دارد. در نتیجه چنین شرایطی ممکن است به چنین دلایلی رخ دهد:
- آسیب نخاعی
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- سکته
- فلج مغزی
- آسیب مغزی یا سر
- آدرنولکودیستروفی (ALD)
- پاراپلژی اسپاستیک ارثی
- فنیل کتونوری
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) (به عنوان بیماری لو گریگ نیز شناخته میشود)
- بیماری کرابه
اسپاستیسیتی چگونه درمان میشود؟
چندین گزینه درمانی برای رفع این عارضه وجود دارد. معمولا افراد مبتلا به این بیماری تحت درمان چندین راهکار درمانیاند. با وجود اینکه که این بیماری هیچ درمانی ندارد؛ اما با در نظر گرفتن راهکارهای درمانی مختلف میتوان به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک بسیاری کرد.
معمولا تیمی از پزشکان باید برای کنترل بیماری همکاری داشته باشند. از درمانهای غیرجراحی میتوان به چنین مواردی اشاره کرد:
فیزیوتراپی
طی این درمان تمرینات کششی، تقویتی و تمرینات حرکتی انجام میشود.
کار درمانی
معمولا درمانگر بیشتر بر کشش اندام فوقانی، تقویت و تمرین برای انجام فعالیتهای روزانه مانند حمام کردن، آشپزی و… تمرکز دارد.
گفتار درمانی
اگر مبتلا به اسپاستیسیتی هستید که بر عضلات صورت، دهان و گلو تاثیر میگذارد گفتار درمانی میتواند بسیار کمککننده باشد.
استفاده از بریس
استفاده بریس برای ناحیه آسیبدیده به بهبود دامنه حرکتی بیمار کمک میکند و منجر به تسهیل حرکت میشود.
استفاده از وسلیههای کمکی
بسیاری از وسیلههای کمکی وجود دارد که به افراد مبتلا به اسپاسم کمک زیادی میکند تا بتوانند حرکت داشته باشند و فعالیتهای روزانه را بهتر انجام دهند.
علاوه بر این مواردی که برای شما ذکر کردیم، پزشک معمولا داروهای خوراکی را نیز برای شما تجویز میکند. معمولا داروهایی که برای اسپاستیسیتی تجویز میشود، موثر است؛ اما میتواند عوارضی از جمله ضعف و خوابآلودگی را به همراه داشته باشد.
درمان اسپاسم با بوتاکس
حتما با تزریق توسط متخصص انجام گیرد تا دقیقا در نواحی مورد نیاز تزریقات انجام گیرد تا در نهایت منجر به شل شدن عضلات اسپاستیک میشود.
معمولا ۷ تا ۱۰ روز طول میکشد تا اثرات قابل توجهی بگذارد و معمولا نتایج تا سه ماه ادامه دارد. سعی پزشک این است که بیمار به روشهای غیر جراحی بهبود پیدا کند، در صورتی که راهکارهای غیر جراحی برای درمان موثر نباشد، در نهایت عمل جراحی مناسبی برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.
