شانه یخ زده؛ احساس درد و سفتی در مفصل شانه
شاید کمتر کسی با اصطلاح یا بیماری شانه یخ زده آشنا باشد، منظور از این بیماری سفتی و درد مفصل است. علائم و نشانه‌ها به تدریج ایجاد می‌شود و شرایط با گذشت زمان بدتر می‌شود، معمولا طی یک تا سه سال شانه یخ زده به‌طور کلی برطرف خواهد شد.
مشکلات زمینه‌ای مانند سکته مغزی که مانع از حرکت دادن بازو می‌شود، خطر ابتلا به شانه منجمد را افزایش می‌دهد. برای کنترل این بیماری درمان‌های مختلفی در نظر گرفته شده است که می‌تواند شامل انجام تمرینات حرکتی یا گاهی تزریق داروهای استروئیدی باشد و تنها در برخی از موارد نادر بیمار نیاز به عمل جراحی دارد. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص بیماری شانه یخ زده به شما خواهیم داد.
علائم شانه یخ زده
شانه یخ زده معمولا در طی سه مرحله ایجاد می‌شود که هر مرحله می‌تواند تا چند ماه به طول بیانجامد:
- در این مرحله هر حرکتی در شانه می‌تواند منجر به درد می‌شود و دامنه حرکات در ناحیه شانه محدود خواهد شد.
- پس از چند ماه ممکن است درد کاهش پیدا کند. با این حال در شانه خود احساس سفتی دارید و استفاده از آن کمی سخت می‌شود.
- در مرحله سوم دامنه حرکات در شانه بهبود پیدا می‌کند. بعضی از افراد هنگام شب، درد بیشتری دارند و گاهی بیماران دچار اختلال هنگام خواب می‌شوند.
علت ایجاد شانه یخ زده
استخوان‌ها، رباط‌ها و تاندون‌های مفصل شانه شما در یک بافت همبند قرار داده شده‌اند. حال شانه یخ زده زمانی ایجاد می‌شود که این کپسول در اطراف مفصل شانه ضخیم و سفت شود، در نهایت حرکت آن محدود می‌شود.
پزشکان علت دقیق ایجاد چنین مشکلی را نمی‌دانند؛ با این حال مشکلاتی از جمله دیابت می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد چنین مشکلی شود. همچنین کسانی که در طولانی مدت به‌طور مثال پس از جراحی یا شکستگی بازو مجبور بوده‌اند دست خود را بی‌حرکت نگه‌دارند، ممکن است دچار این مشکل شوند.
عوامل خطرساز در ایجاد شانه یخ زده
برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به شانه یخ زده را افزایش دهد که در ادامه همه موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد.
سن و جنسیت
افراد بالای ۴۰ سال به ویژه خانم‌ها بیشتر دچار این عارضه می‌شوند.
عدم تحرک یا کاهش فعالیت‌های فیزیکی
افرادی که بنا به دلایلی در طولانی مدت شانه خود را حرکت نداده‌اند یا فعالیت‌های فیزیکی آنها در حد چشمگیری کاهش یافته است، بیش از سایر افراد در معرض شانه یخ زده قرار دارند. مواردی که می‌تواند منجر به بی‌تحرکی شانه شود:
- آسیب به روتاتور کاف
- بازوی شکسته
- سکته
- بهبودی پس از عمل جراحی
بیماری‌های خاص
افرادی که دچار بیماری‌های خاص هستند، ممکن است بیش از هر فرد دیگری مستعد ابتلا به شانه یخ زده شوند، به‌طور کلی بیماری‌هایی که می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را در افراد افزایش دهد، به شرح زیر است:
- دیابت
- پرکاری تیروئید
- کم کاری تیروئید
- بیماری قلبی و عروقی
- پارکینسون
- بیماری سل
آیا راهکاری برای جلوگیری از شانه یخ زده وجود دارد؟
همانطور که گفتیم یکی از مهم‌ترین دلایل یخ زدگی شانه، عدم تحرک است. اگر دچار آسیب دیدگی شده‌اید و حرکت دادن شانه را برای شما دشوار کرده است، حتما از پزشک خود بخواهید که تمریناتی را که مجاز به انجام دادن آن هستید، به شما آموزش دهد تا از ایجاد شانه یخ زده پس از یک آسیب‌دیدگی طولانی جلوگیری شود.
شانه یخ زده چگونه توسط پزشک تشخیص داده می‌شود؟
زمانی که به‌دلیل ایجاد چنین مشکلی به فوق تخصص درد مراجعه می‌کنید، ابتدا معاینات فیزیکی را برای بررسی دامنه حرکاتی شما انجام می‌دهد. شانه یخ زده را می‌توان از طریق علائم و نشانه‌هایی که بیمار گزارش می‌دهد، تشخیص داد؛ اما، گاهی پزشک صلاح می‌داند برای تشخیص دقیق، تصویربرداری‌هایی از قبیل اشعه ایکس یا ام آر آی را بیمار انجام دهد.
درمان شانه یخ زده
هدف از درمان‌هایی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، کنترل درد شانه و حفظ دامنه حرکات در شانه بیمار است.
درمان‌های دارویی
مسکن بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن به کاهش درد و التهاب ناشی از این بیماری کمک می‌کند. در برخی از موارد بسته به شدت بیماری پزشک ممکن است داروهای تسکین دهنده و ضد التهاب قوی‌تری را برای بیمار تجویز کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی دیگر از راهکارهای درمانی است که اهمیت بسیاری دارد. در واقع فیزیوتراپیست با توجه به مشکلی که دارید، بهترین تمرینات مختص به خودتان را به شما آموزش خواهد داد تا منجر به افزایش دامنه حرکات شود.
جراحی و سایر روش‌های درمانی
در اغلب مواقع افرادی که دچار شانه یخ زده می‌شوند، طی ۱۲ تا ۱۸ ماه خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنند. پزشک برای رفع علائم ممکن است هر یک از این روش‌های درمانی زیر را برای بیمار تجویز کند:
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکو استروئید به مفصل شانه به کاهش درد و بهبود عملکرد شانه کمک می‌کند.
انبساط مفصل
تزریق آب استریل در کپسول مفصل به کشش بافت کمک می‌کند و حرکت مفصل را آسان‌تر خواهد کرد.
حرکت دادن شانه
پزشک برای حرکت دادن شانه امکان دارد بیهوشی یا بی حسی را توسط متخصص بیهوشی، قبل از انجام این روش درمان برای شما در نظر بگیرد، سپس شانه شما را به جهت‌های مختلف حرکت می‌دهد تا به رفع سفتی مفصل شانه کمک کند.
عمل جراحی
در اغلب مواقع برای رفع چنین مشکلی عمل جراحی را انجام نمی‌دهند، مگر اینکه هیچ یک از روش‌های درمانی ذکر شده برای بیمار کارساز نباشد. در صورتی که قصد انجام عمل را داشته باشند، به روش‌های حداقل تهاجمی مانند عمل به روش آرتروسکوپی را انجام می‌دهند.